Dark Web, hay còn gọi là mạng tối, ẩn chứa vô vàn nội dung bất hợp pháp và nguy hiểm. Tuy nhiên, khả năng bạn bắt gặp chúng là thấp trừ khi bạn chủ động tìm kiếm. Dù vậy, ngay cả khi không cố ý tìm kiếm rắc rối, vẫn có rất nhiều rủi ro bạn cần tránh khi bước chân vào thế giới ngầm này. Đối với cộng đồng công nghệ và người dùng phổ thông tại Việt Nam, việc hiểu rõ những nguy hiểm tiềm ẩn là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn trực tuyến.
Các chuyên gia an ninh mạng thường xuyên cảnh báo về những cạm bẫy trên Dark Web, từ mã độc tinh vi cho đến các chiêu trò lừa đảo phức tạp. Môi trường gần như vô luật pháp này tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động phi pháp và gây hại, khiến những người dùng không cảnh giác dễ dàng trở thành nạn nhân. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết 7 mối nguy hiểm chính mà bạn có thể gặp phải, giúp bạn nâng cao nhận thức và trang bị kiến thức cần thiết để bảo vệ bản thân.
1. Tiếp Xúc Ngẫu Nhiên Với Nội Dung Đáng Lo Ngại Hoặc Bất Hợp Pháp
Việc khám phá Dark Web với mục đích tốt cũng không thể bảo vệ bạn khỏi việc vô tình vấp phải những nội dung cực kỳ đáng lo ngại hoặc bất hợp pháp. Khác với Surface Web (mạng nổi) được kiểm duyệt ở một mức độ nào đó, Dark Web gần như không được kiểm soát. Một cú nhấp chuột vào liên kết tưởng chừng vô hại có thể đưa bạn đến những hình ảnh đồ họa ghê rợn, tài liệu khai thác, hoặc phương tiện bạo lực.
Các thư mục trên Dark Web thường cố tình được sắp xếp lộn xộn hoặc gây hiểu lầm. Nếu bạn đã biết cách Dark Web hoạt động hoặc thường xuyên sử dụng nó, bạn sẽ hiểu điều này. Một trang web trông giống như một diễn đàn tập trung vào quyền riêng tư có thể chuyển hướng bạn đến một thứ hoàn toàn khác. Ở một số quốc gia, việc xem một số loại nội dung nhất định có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Ngoài rủi ro pháp lý, nhiều người còn báo cáo rằng họ bị căng thẳng tâm lý kéo dài sau khi vô tình tiếp xúc, đặc biệt khi liên quan đến nội dung đồ họa hoặc mang tính săn mồi.
Màn hình máy tính xách tay hiển thị cảnh báo mã độc Voldemort, minh họa nguy cơ nhiễm virus khi truy cập Dark Web.
2. Nguy Cơ Cao Bị Tấn Công Mã Độc Và Các Cuộc Tấn Công Mạng
Tin tặc hoành hành trên Dark Web, và những người truy cập không chuẩn bị kỹ lưỡng là mục tiêu dễ dàng. Mã độc (malware), phần mềm gián điệp (spyware), phần mềm ghi lại thao tác bàn phím (keylogger) và mã độc tống tiền (ransomware) thường được nhúng trong các tệp hoặc liên kết trông giống như tài nguyên hợp pháp. Chỉ một cú nhấp chuột bất cẩn cũng có thể làm tổn hại toàn bộ hệ thống của bạn.
Không giống như các trang web chính thống thường tránh lưu trữ mã độc và gây nguy hiểm cho người dùng, một số nền tảng Dark Web cố tình chứa các tệp tải xuống bị nhiễm mã độc. Một số tệp được cài bẫy để lây nhiễm hệ thống ngay khi chúng được mở, đặc biệt trên các trang web giả mạo các công cụ phổ biến hoặc ứng dụng bảo mật.
Nhiều trang Dark Web hoạt động trên các nền tảng lỗi thời hoặc chưa được vá lỗi, khiến chúng dễ bị khai thác hơn. Mặc dù các công cụ như Tor có thể ẩn địa chỉ IP của bạn, nhưng chúng không bảo vệ bạn khỏi các tệp tải xuống bị nhiễm hoặc các tập lệnh độc hại.
Một số tin tặc chủ động nhắm mục tiêu vào những người dùng thông thường, biết rằng họ dễ mắc lỗi cơ bản hơn. Dữ liệu của bạn có thể bị thu thập, tài khoản của bạn có thể bị xâm nhập, hoặc thiết bị của bạn có thể bị đưa vào mạng botnet chỉ trong vài giờ sau khi truy cập sai trang web.
Hình ảnh so sánh giữa cuộc tấn công mạng và ransomware độc hại, thể hiện rủi ro về mã độc và tống tiền trên Dark Web.
3. Lọt Vào “Tầm Ngắm” Của Cơ Quan Thực Thi Pháp Luật
Chỉ cần truy cập Dark Web cũng có thể khiến bạn lọt vào tầm ngắm. Các cơ quan thực thi pháp luật trên khắp thế giới, bao gồm FBI và Europol, chủ động giám sát các trung tâm Dark Web đã biết. Ngay cả khi bạn không làm gì sai, lưu lượng truy cập đến các trang web nhất định (hoặc việc sử dụng thường xuyên các công cụ như Tor) cũng có thể gây ra nghi vấn.
Ngay từ năm 2014, NSA đã có các hệ thống ghi lại và gắn thẻ người dùng Tor làm mục tiêu giám sát, theo một báo cáo của Wired. Nói cách khác, việc sử dụng Dark Web có thể thu hút sự chú ý. Các cơ quan chức năng thường sử dụng kỹ thuật nhận dạng dấu vân tay trình duyệt (browser fingerprinting), tấn công tương quan thời gian (time correlation attacks), và khai thác lỗ hổng zero-day để xác định người dùng.
Bị gắn cờ không có nghĩa là bạn có tội, nhưng nó có thể làm phức tạp dấu vết kỹ thuật số của bạn. Cơ quan thực thi pháp luật có thể thu thập siêu dữ liệu theo thời gian để xây dựng hồ sơ về các hành vi đáng ngờ. Ngay cả khi bạn không bao giờ bị liên hệ, hoạt động của bạn vẫn có thể được lưu trữ và tham chiếu trong các cuộc điều tra không liên quan sau này, đặc biệt ở những quốc gia có hoạt động giám sát kỹ thuật số mạnh mẽ và lâu dài.
Mô hình cảnh sát Lego thực hiện cuộc đột kích, tượng trưng cho nguy cơ bị cơ quan thực thi pháp luật chú ý khi sử dụng Dark Web.
4. Cạm Bẫy Lừa Đảo Và Gian Lận Phổ Biến Khắp Nơi
Những kẻ lừa đảo phát triển mạnh trong môi trường ẩn danh của Dark Web. Dù bạn đang khám phá các diễn đàn, sử dụng công cụ hay duyệt các chợ đen, sự lừa dối là một rủi ro thường trực.
Bạn không cần phải tham gia vào các giao dịch mới có thể bị lừa. Các trang phishing (lừa đảo), cổng đăng nhập giả mạo và dịch vụ chứa mã độc thường được ngụy trang thành tài nguyên cộng đồng. Ngay cả hành động cố gắng tìm hiểu cũng có thể đưa bạn đến một trang web giả mạo được thiết kế để thu thập dữ liệu của bạn hoặc rút tiền điện tử.
Và khi bạn bị lừa, có rất ít hoặc không có cách nào để giải quyết. Không có dịch vụ hỗ trợ khách hàng, không có trách nhiệm giải trình từ nền tảng, và chắc chắn không có sự trợ giúp pháp lý nào.
Người dùng máy tính xách tay đang chặn email lừa đảo (phishing), minh họa rủi ro lừa đảo trực tuyến trên Dark Web.
5. Các Công Cụ Ẩn Danh Không Hoàn Toàn Tuyệt Đối
Tor, VPN và các công cụ mã hóa rất mạnh mẽ, nhưng chúng không phải là bất khả xâm phạm. Một sai lầm nhỏ cũng có thể làm lộ danh tính của bạn, ngay cả khi bạn đang sử dụng các công cụ bảo vệ quyền riêng tư tốt nhất hiện có.
Tor bảo vệ vị trí của bạn nhưng không bảo vệ hành vi của bạn. Nếu trình duyệt của bạn không được cấu hình đúng cách hoặc nếu bạn truy cập các liên kết của Surface Web, bạn có thể làm lộ thông tin nhận dạng.
Việc nhận dạng dấu vân tay trình duyệt, rò rỉ WebRTC và cấu hình DNS không đúng cách đều có thể làm lộ danh tính. Nhiều người dùng cho rằng Tor hoàn toàn an toàn, nhưng việc kết hợp nó với những thói quen xấu hoặc những cú nhấp chuột rủi ro sẽ làm mất tác dụng bảo vệ của nó.
Ngay cả các chuyên gia cũng mắc lỗi. Thay đổi kích thước cửa sổ trình duyệt, bật JavaScript hoặc tải xuống sai tệp cũng đủ để tiết lộ danh tính của bạn. Các cơ quan thực thi pháp luật đã phát triển các kỹ thuật giải ẩn danh tiên tiến.
Một sinh viên Harvard đã cố gắng ẩn danh bằng cách sử dụng Tor và Guerrilla Mail để gửi một lời đe dọa đánh bom vào năm 2013. Tuy nhiên, như The Harvard Crimson đã lưu ý, họ đã bị theo dõi sau khi sử dụng mạng lưới trong khuôn viên trường để truy cập Tor.
Giao diện trình duyệt Tor, biểu tượng cho các công cụ ẩn danh nhưng không hoàn toàn an toàn khi truy cập Dark Web.
6. Vô Tình Vi Phạm Pháp Luật
Bạn không cần phải cố ý phạm tội để vi phạm pháp luật. Trên Dark Web, thật đáng báo động khi bạn có thể dễ dàng vượt qua các ranh giới pháp lý mà không hề hay biết. Truy cập một số thị trường nhất định, tải xuống các tệp không rõ nguồn gốc hoặc tương tác trong các diễn đàn không phù hợp có thể là bất hợp pháp tùy thuộc vào nơi bạn sinh sống.
Ở một số quốc gia, chỉ cần nhấp vào một liên kết đến tài liệu bị cấm cũng đủ để đối mặt với hậu quả, ngay cả khi bạn không biết điều gì đằng sau nó. Chia sẻ hoặc đăng lại nội dung cũng có thể được giải thích là hành vi phát tán, mang lại hình phạt nghiêm trọng.
Phần lớn Dark Web rất mơ hồ và được dán nhãn kém, điều này gây khó khăn trong việc nhận biết bạn đang xem hoặc tải xuống cái gì cho đến khi quá muộn. Đến khi bạn nhận ra điều gì đã xảy ra, bạn có thể đã gặp rắc rối pháp lý.
Sự thiếu hiểu biết không phải lúc nào cũng là một biện hộ hợp lệ. Các luật liên quan đến lạm dụng trẻ em, khủng bố và hàng cấm thường hoạt động dưới chế độ trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt. Điều đó có nghĩa là ý định có thể không quan trọng trong việc xác định liệu bạn có vi phạm pháp luật hay không.
7. Rủi Ro Về Tâm Lý Và Cảm Xúc
Dark Web không chỉ nguy hiểm về mặt kỹ thuật mà còn có thể gây tổn hại về mặt cảm xúc. Ngay cả việc tiếp xúc thoáng qua với nội dung đen tối của nó cũng có thể dẫn đến lo lắng, căng thẳng hoặc đau khổ về mặt cảm xúc.
Đây là một không gian nơi không tồn tại lòng tin và nơi một số nội dung đáng lo ngại nhất trên internet chỉ cách bạn một cú nhấp chuột. Dù là bạo lực đồ họa, các hệ tư tưởng đáng báo động hay nội dung đáng lẽ không bao giờ được chia sẻ, những gì bạn gặp phải có thể ám ảnh bạn rất lâu sau khi bạn đăng xuất.
Việc điều hướng Dark Web cũng có nghĩa là bạn phải liên tục nhìn xung quanh và kiểm tra kỹ lưỡng mọi liên kết và tương tác. Sự hoang tưởng và căng thẳng dai dẳng đó có thể làm xói mòn sự bình yên trong tâm trí bạn. Một số người dùng thậm chí còn báo cáo những thay đổi trong thế giới quan hoặc cảm giác an toàn của họ sau khi tiếp xúc kéo dài.
Một người ngồi trước máy tính chơi game, hình ảnh đại diện cho tác động tâm lý và cảm xúc tiêu cực khi tiếp xúc với nội dung Dark Web.
Dark Web có vẻ bí ẩn và thậm chí thú vị, nhưng nó không hề vô hại. Ngay cả khi bạn không làm gì bất hợp pháp, chỉ cần ở đó cũng có thể mở ra cánh cửa cho mã độc, lừa đảo, rắc rối pháp lý và căng thẳng cảm xúc. Sự tò mò không phải là sự bảo vệ. Nếu bạn bước vào Dark Web mà không biết mình đang làm gì, bạn có thể nhận được nhiều hơn những gì bạn mong muốn. Hãy luôn nâng cao cảnh giác và trang bị kiến thức vững chắc về an ninh mạng trước khi khám phá bất kỳ ngóc ngách nào của internet, đặc biệt là Dark Web.
