Trong kỷ nguyên số, việc tạo ra một mật khẩu mạnh là bài học vỡ lòng đầu tiên mà chúng ta được dạy để bảo vệ thông tin cá nhân. Những lời khuyên phổ biến thường bao gồm việc kết hợp chữ cái viết hoa, số và ký tự đặc biệt để giữ an toàn cho tài khoản của bạn. Mặc dù đây là một lời khuyên hữu ích và cần thiết, điều quan trọng là phải nhận ra rằng ngay cả những mật khẩu mạnh nhất cũng không phải là bất khả xâm phạm. Thế giới mạng luôn tiềm ẩn những mối đe dọa tinh vi hơn, có thể dễ dàng vô hiệu hóa lớp bảo vệ tưởng chừng vững chắc này. Để thực sự an toàn trên không gian mạng, người dùng cần hiểu rõ những kiểu tấn công phức tạp mà mật khẩu mạnh không thể ngăn chặn, từ đó áp dụng các biện pháp bảo mật toàn diện hơn.
Mật Khẩu “Mạnh” Là Gì?
Mật khẩu mạnh thường được định nghĩa là một chuỗi ký tự kết hợp linh hoạt giữa chữ cái (hoa và thường), số và các ký hiệu đặc biệt. Mục đích chính là tạo ra một mật khẩu cực kỳ khó đoán hoặc khó bị phá vỡ bằng phương pháp vét cạn (thử mọi tổ hợp ngẫu nhiên có thể). Thông thường, mật khẩu dài hơn (từ 12 ký tự trở lên) được coi là mạnh hơn vì chúng làm tăng số lượng tổ hợp khả thi mà kẻ tấn công phải thử theo cấp số nhân. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tối đa, thuthuatmeohay.com khuyến nghị người dùng nên đặt mục tiêu cho mật khẩu có độ dài tối thiểu 16 ký tự. Điều này sẽ làm tăng đáng kể mức độ khó khăn nếu có ai đó cố gắng đoán mật khẩu của bạn.
Việc sử dụng phần mềm quản lý mật khẩu là cách tốt nhất để tạo ra các mật khẩu mạnh, độc nhất và không cần phải ghi nhớ. Chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng NordPass, Dashlane và Proton Pass, trong khi Bitwarden cũng là một lựa chọn tuyệt vời. Với các trình quản lý mật khẩu này, bạn chỉ cần ghi nhớ một mật khẩu duy nhất và cực kỳ mạnh để bảo vệ kho mật khẩu của mình, điều này giúp cuộc sống của bạn dễ dàng hơn rất nhiều khi cần tạo ra những mật khẩu an toàn.
Ví dụ minh họa sự khác biệt giữa mật khẩu yếu và mật khẩu mạnh
6 Kiểu Tấn Công Mà Mật Khẩu Mạnh Cũng Không Chống Lại Được
Tuy nhiên, dù mật khẩu của bạn có phức tạp đến đâu, nó vẫn dễ bị tổn thương nếu kẻ tấn công sử dụng các phương pháp nhắm mục tiêu vượt ra ngoài việc đoán hoặc phá mã brute force.
Tấn Công Lừa Đảo (Phishing)
Tấn công lừa đảo (phishing) xảy ra khi kẻ tấn công lừa bạn tự nguyện trao mật khẩu của mình. Thông thường, điều này liên quan đến các email hoặc trang web giả mạo trông giống hệt như những trang hợp pháp. Ngay cả khi mật khẩu của bạn là “T8$9gH@!” và cực kỳ phức tạp, việc nhập nó vào một trang đăng nhập giả mạo đồng nghĩa với việc kẻ tấn công ngay lập tức có được quyền truy cập.
Thật không may, các cuộc tấn công phishing rất đa dạng, vì vậy bạn thực sự phải luôn cảnh giác khi truy cập trực tuyến hoặc mở tài khoản email của mình. Hãy luôn kiểm tra kỹ đường dẫn URL và địa chỉ email người gửi trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào.
Keylogger (Phần Mềm Ghi Lại Thao Tác Bàn Phím)
Keylogger là các công cụ độc hại âm thầm ghi lại mọi thứ bạn gõ trên thiết bị của mình. Chúng có thể là phần mềm được cài đặt thông qua mã độc (malware) hoặc các thiết bị phần cứng được giấu kín. Nếu thiết bị của bạn bị nhiễm keylogger, công cụ này sẽ ghi lại mật khẩu mạnh của bạn ngay khi bạn gõ, qua đó bỏ qua hoàn toàn sự phức tạp của mật khẩu.
May mắn thay, có một vài cách để kiểm tra xem keylogger có được cài đặt trên thiết bị của bạn hay không. Tuy nhiên, các phương pháp này không phải lúc nào cũng hoàn hảo. Mã độc tiên tiến sẽ hoạt động cực kỳ khó khăn để ẩn mình, vì vậy bạn có thể cần thử nhiều phương pháp khác nhau để phát hiện chúng.
Tấn Công Nhồi Nhét Thông Tin Đăng Nhập (Credential Stuffing)
Tấn công nhồi nhét thông tin đăng nhập sử dụng các mật khẩu đã bị rò rỉ từ các vụ vi phạm dữ liệu trước đó. Nếu bạn tái sử dụng một mật khẩu (ngay cả mật khẩu mạnh) trên nhiều tài khoản khác nhau, kẻ tấn công có thể thử các mật khẩu bị rò rỉ này trên các nền tảng khác nhau, từ đó giành quyền truy cập mà không cần phải đoán.
Kiểu tấn công này đòi hỏi một số công sức từ phía kẻ tấn công, không đơn giản chỉ là ngồi trước màn hình đăng nhập và thử từng mật khẩu một. Tuy nhiên, nó nhấn mạnh vấn đề nghiêm trọng của việc tái sử dụng mật khẩu trên nhiều tài khoản: khi một tài khoản bị lộ, tất cả các tài khoản khác sử dụng cùng mật khẩu đều có nguy cơ bị xâm phạm. Việc sử dụng phần mềm quản lý mật khẩu giúp bạn tạo và lưu trữ các mật khẩu duy nhất cho mỗi tài khoản, loại bỏ rủi ro này.
Giao diện website KeePass Password Safe, minh họa một trong các công cụ quản lý mật khẩu hiệu quả.
Kỹ Thuật Xã Hội (Social Engineering)
Kỹ thuật xã hội là phương pháp mà kẻ tấn công tập trung vào việc thao túng con người thay vì các hệ thống. Ví dụ, một kẻ mạo danh bộ phận hỗ trợ kỹ thuật có thể gọi điện và thuyết phục bạn cung cấp mật khẩu. Vì kiểu tấn công này dựa vào sự lừa dối, độ phức tạp của mật khẩu hoàn toàn không có ý nghĩa gì.
Các cuộc tấn công kỹ thuật xã hội có liên quan đến phishing, ở chỗ bạn có thể không nhận ra mình đang tự tay trao mật khẩu cho kẻ gian cho đến khi quá muộn. Có một vài cách để bảo vệ chống lại các cuộc tấn công kỹ thuật xã hội, nhưng biện pháp bảo vệ chính vẫn là sự cảnh giác cao độ và tinh thần hoài nghi đối với bất kỳ yêu cầu thông tin nhạy cảm nào.
Mã Độc và Virus Đánh Cắp Thông Tin (Malware và Infostealer)
Mã độc (malware), chẳng hạn như Trojan và infostealer, được thiết kế đặc biệt để nhắm mục tiêu vào các mật khẩu được lưu trữ hoặc mật khẩu được nhập vào trình duyệt và ứng dụng. Ngay cả mật khẩu được mã hóa đôi khi cũng có thể bị lộ nếu hệ thống của bạn bị nhiễm độc. Nếu bạn vô tình cài đặt mã độc vào hệ thống của mình, bạn đang tự mở ra một thế giới rắc rối khôn lường.
Sự khác biệt lớn nhất giữa mã độc “cũ” và các biến thể mới hơn là khả năng ẩn mình. Mã độc hiện đại được thiết kế để ẩn danh, âm thầm thu thập dữ liệu của bạn để sử dụng vào mục đích khác, chẳng hạn như thông tin đăng nhập ngân hàng, mật khẩu mạng xã hội, v.v. Đó là lý do tại sao mã độc đánh cắp thông tin (infostealer malware) đã trở thành một trong những vấn đề lớn nhất mà internet hiện đại phải đối mặt, vì nó không chỉ đánh cắp dữ liệu mà còn tạo tiền đề cho các cuộc tấn công phishing, lừa đảo và thậm chí cả các cuộc tấn công ransomware sau này.
Nhìn Trộm (Shoulder Surfing) hoặc Tấn Công Dựa Trên Camera
Một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả đáng ngạc nhiên, kẻ tấn công có thể trực tiếp nhìn bạn gõ mật khẩu hoặc thông qua camera giấu kín. Dù mật khẩu của bạn có phức tạp đến đâu, việc ghi lại nó bằng hình ảnh sẽ ngay lập tức vô hiệu hóa sức mạnh của nó. Một mật khẩu phức tạp thường khó nhớ hoặc khó ghi lại nhanh chóng, nhưng những kỹ thuật này vẫn được sử dụng rộng rãi, đặc biệt là xung quanh các máy ATM và những địa điểm công cộng tương tự.
Bảo Vệ Bản Thân Vượt Ra Ngoài Mật Khẩu Mạnh
Việc tạo mật khẩu mạnh là rất quan trọng, nhưng chúng chỉ là một lớp phòng thủ. Dưới đây là cách bạn có thể tăng cường bảo vệ mình hơn nữa:
- Bật Xác Thực Đa Yếu Tố (MFA): MFA (Multi-factor Authentication) bổ sung một lớp bảo mật phụ bằng cách yêu cầu một phương thức xác minh khác ngoài mật khẩu của bạn, chẳng hạn như mã được gửi đến điện thoại, địa chỉ email hoặc ứng dụng xác thực.
- Sử Dụng Phần Mềm Quản Lý Mật Khẩu: Các phần mềm quản lý mật khẩu giúp lưu trữ và tự động điền mật khẩu của bạn một cách an toàn, giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với các trang web lừa đảo và keylogger.
- Cảnh Giác Với Tấn Công Lừa Đảo: Học cách nhận biết các email và tin nhắn đáng ngờ. Khi nghi ngờ, tuyệt đối không nhấp vào liên kết – hãy nhập địa chỉ web bằng tay.
- Cập Nhật Phần Mềm Thường Xuyên: Luôn cập nhật thiết bị và ứng dụng để giảm thiểu các lỗ hổng mà mã độc có thể khai thác.
- Bảo Mật Kết Nối Internet: Sử dụng VPN (Mạng riêng ảo) khi kết nối Wi-Fi công cộng và đảm bảo rằng các trang web bạn truy cập sử dụng HTTPS (giao thức bảo mật).
- Không Bao Giờ Tái Sử Dụng Mật Khẩu: Sử dụng mật khẩu duy nhất cho mỗi tài khoản để ngăn chặn tấn công nhồi nhét thông tin đăng nhập. Nếu một mật khẩu bị rò rỉ, nó sẽ không ảnh hưởng đến các tài khoản khác của bạn.
Có một mật khẩu mạnh là điều cần thiết, nhưng nó không phải là giải pháp cuối cùng. Bằng cách hiểu rõ các mối đe dọa mà mật khẩu của bạn phải đối mặt, bạn có thể thực hiện các bước để bảo vệ bản thân. Hãy kết hợp mật khẩu mạnh mẽ với các thực hành an ninh mạng tốt, và bạn sẽ giảm đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công này.
Tài liệu tham khảo:
