Cuộc đua thông số kỹ thuật smartphone vẫn chưa kết thúc—các công ty vẫn thường xuyên tự hào về điểm chuẩn hiệu năng, tốc độ sạc nhanh, độ sáng màn hình cực đại và số megapixel của camera. Mặc dù chúng ta rất thích nói về những tính năng mới mẻ này, nhưng có một số điều quan trọng hơn nhiều so với những con số hào nhoáng trên giấy tờ. Đối với những người dùng thông thái và muốn sở hữu một chiếc điện thoại thực sự giá trị, bền bỉ theo thời gian, việc nhìn xa hơn các con số cấu hình là điều cần thiết. Một chiếc smartphone không chỉ là tổng hòa của các linh kiện mạnh mẽ, mà còn là trải nghiệm sử dụng tổng thể, dịch vụ hậu mãi và khả năng duy trì giá trị. Bài viết này sẽ đi sâu vào những yếu tố then chốt thường bị bỏ qua nhưng lại quyết định đáng kể đến sự hài lòng của bạn khi sử dụng một chiếc điện thoại di động trong dài hạn.
1. Hỗ Trợ Phần Mềm Lâu Dài Và Cập Nhật Kịp Thời
Người dùng ngày nay không còn nâng cấp điện thoại thường xuyên như một thập kỷ trước, một phần vì độ bền vật lý đã được cải thiện đáng kể. Chúng ta đang ở thời điểm mà việc nâng cấp hàng năm hoặc hai năm một lần không còn thực sự cần thiết. Bạn không cần phải chi quá nhiều tiền để có được những tính năng phần cứng cao cấp từng chỉ dành riêng cho các mẫu flagship, chẳng hạn như khung nhôm hay mặt lưng kính.
Đúng là các mẫu điện thoại flagship hiện nay đã chuyển sang dùng titan, vật liệu này tuy bền hơn nhôm nhưng chỉ xuất hiện trên các phiên bản Ultra cao cấp nhất với giá vượt ngưỡng 1000 USD. Về khả năng bảo vệ mặt kính, chúng ta gần như đã đạt đến giới hạn với vật liệu này, do đó nhiều điện thoại tầm trung hiện nay cũng bền gần bằng các flagship.
Điều này có nghĩa là, trong khi tuổi thọ của điện thoại trước đây phụ thuộc vào sự xuống cấp của phần cứng, thì ngày nay nó lại liên quan nhiều hơn đến sự lỗi thời của phần mềm. Nhà sản xuất càng cung cấp hỗ trợ phần mềm lâu dài cho điện thoại của bạn, bạn càng có thể giữ nó lâu hơn mà không cần nâng cấp.
Google và Samsung là hai trong số những hãng tốt nhất trong việc cung cấp các bản cập nhật dài hạn, cả hai công ty đều cam kết tối đa bảy năm cập nhật hệ điều hành và bảo mật. Điều này có nghĩa là Galaxy S25, ra mắt với Android 15, sẽ tiếp tục nhận được cập nhật cho đến năm 2032—mang đến cho bạn trải nghiệm Android 22.
Bạn có thể nghĩ rằng điều này là quá mức vì hai lý do: một là pin sẽ không bền đến vậy, và hai là có thể bạn sẽ không giữ điện thoại lâu đến thế. Cả hai đều là những lập luận hợp lý. Tuy nhiên, việc hỗ trợ kéo dài vẫn hữu ích ngay cả khi bạn không có ý định giữ điện thoại lâu.
Hỗ trợ lâu dài giúp kéo dài tuổi thọ tổng thể của điện thoại, vì vậy khi đến lúc bán nó sau khoảng ba năm sử dụng, người mua sẽ không phải chấp nhận một thiết bị đã lỗi thời. Nó mang lại cho họ sự yên tâm rằng, mặc dù mua một chiếc điện thoại đã qua sử dụng, họ vẫn có thể trải nghiệm phần mềm mới nhất—đây là một trong những lý do chính khiến iPhone giữ giá rất tốt.
Toàn bộ điều này cũng đúng theo chiều ngược lại. Nếu bạn có ngân sách eo hẹp nhưng không muốn chấp nhận một chiếc điện thoại rẻ tiền hơn, một chiếc flagship đã qua sử dụng với vài năm hỗ trợ phần mềm còn lại có thể là một lựa chọn thay thế tuyệt vời. Bạn sẽ có được phần cứng cao cấp, hệ thống camera tinh chỉnh và hiệu suất vượt trội với một phần nhỏ giá gốc. Nếu bạn lo lắng về pin, đừng bận tâm. Bạn thường có thể nhận được pin thay thế chính hãng từ nhà sản xuất, đặc biệt nếu điện thoại là iPhone hoặc Samsung Galaxy. Cả hai công ty đều có sẵn phụ tùng thay thế cho các mẫu điện thoại đã vài năm tuổi.
2. Sự Sẵn Có Của Trung Tâm Sửa Chữa Ủy Quyền
Kỹ thuật viên đang kiểm tra và sửa chữa điện thoại smartphone tại trung tâm bảo hành ủy quyền
Khi mua điện thoại mới, bạn nên cố gắng để có được giá trị tốt nhất có thể cho số tiền mình bỏ ra. Tuy nhiên, tôi nhận ra rằng “giá trị” có thể mang ý nghĩa khác nhau đối với mỗi người tùy thuộc vào cách họ sử dụng điện thoại.
Đối với tôi, trước đây nó có nghĩa là đạt được thông số kỹ thuật tốt nhất với giá thấp nhất, và nhiều thương hiệu (đặc biệt là các hãng Trung Quốc) rất sẵn lòng đáp ứng mong đợi đó. Tuy nhiên, giờ đây tôi bắt đầu liên kết “giá trị” nhiều hơn với độ tin cậy lâu dài và chất lượng hỗ trợ khách hàng.
Đây là cách tôi nhìn nhận vấn đề: vì chúng ta đang giữ điện thoại của mình lâu hơn, chúng ta ngày càng gắn bó nhiều thời gian hơn với một công ty nhất định và do đó, phụ thuộc vào sự hỗ trợ của họ nhiều hơn so với vài năm trước khi việc nâng cấp diễn ra thường xuyên hơn. Và một trong những cách tốt nhất để một công ty cung cấp sự hỗ trợ này là thành lập các trung tâm sửa chữa ủy quyền tại địa phương.
Đại đa số mọi người không quan tâm điện thoại của họ có khả năng quay video 8K, sạc không dây ngược hay điểm chuẩn hiệu năng cực cao. Họ chỉ muốn có thể bước vào một cửa hàng gần đó, đưa điện thoại của mình cho một kỹ thuật viên được ủy quyền, giải thích vấn đề họ đang gặp phải và được sửa chữa nhanh nhất có thể.
Nếu một công ty dồn mọi nguồn lực để mang lại thông số kỹ thuật tốt nhất với mức giá tối ưu, họ có thể sẽ không còn ngân sách để thực sự phục vụ bạn khi có điều gì đó không mong muốn xảy ra với điện thoại của bạn. Việc thành lập các cửa hàng vật lý, duy trì kho linh kiện cho hàng trăm mẫu điện thoại và thuê các kỹ thuật viên lành nghề đều là những chi phí mà bạn mong muốn các công ty đầu tư. Đương nhiên, chỉ những thương hiệu lớn đã có chỗ đứng như Apple và Samsung mới có khả năng cung cấp mức độ hỗ trợ này.
3. Giá Trị Bán Lại Và Trao Đổi Tốt
Không quá ám ảnh về thông số kỹ thuật không có nghĩa là tôi ngừng tìm kiếm giá trị theo nghĩa đen. Giờ đây, tôi tìm kiếm giá trị đó vào thời điểm bán ra chứ không phải vào thời điểm mua. Nói cách khác, tôi ưu tiên giá trị bán lại và trao đổi (trade-in) nhiều hơn rất nhiều so với trước đây.
Lý do của tôi rất đơn giản. Các mẫu flagship ngày nay không quá khác biệt so với các đối thủ tầm trung của chúng. Vì vậy, cách duy nhất tôi sẵn lòng mua flagship là khi tôi được đảm bảo rằng mình sẽ thu lại được ít nhất một giá trị kha khá khi đến lúc nâng cấp lên điện thoại mới. Bằng cách đó, chi phí ban đầu sẽ không cảm thấy quá “chát”.
Đây là một trong những lý do lớn tại sao tôi chưa chuyển sang dùng Google Pixel, mặc dù tôi đã muốn thử camera nổi tiếng của nó một thời gian. Apple và Samsung đã thực hiện những bước đi lớn để đảm bảo các mẫu flagship của họ giữ giá trị càng lâu càng tốt, nhưng điện thoại Pixel lại mất giá nhanh hơn bất kỳ thương hiệu lớn nào khác.
iPhone và các mẫu Galaxy flagship thường giữ được gần một nửa giá ra mắt sau hai năm nếu bạn đổi cũ lấy mới (trade-in) và có thể nhiều hơn nếu bạn tự bán chúng qua các chợ trực tuyến. Còn Pixel thì sao? Chưa đến một phần tư giá ra mắt. Chiếc Pixel 8 Pro giá 999 USD ra mắt vào tháng 10 năm 2023 chỉ còn giá 185 USD trên Cửa hàng Google chính thức tính đến ngày 8 tháng 5 năm 2025. Hãy tưởng tượng bạn chi một ngàn đô la cho một chiếc điện thoại và thấy nó mất hơn 80% giá trị trong vòng hai năm.
4. Công Thái Học Của Thiết Bị
Hình ảnh Samsung Galaxy S25 màu bạc trong lòng bàn tay, minh họa công thái học khi cầm nắm điện thoại
Gần đây, tôi cũng bắt đầu ưu tiên đáng kể yếu tố công thái học—không đến mức tôi sẽ mua một chiếc điện thoại siêu mỏng như Galaxy S25 Slim hoặc iPhone 17 Air có thể phải hy sinh các tính năng khác. Nhưng tôi chắc chắn đã bắt đầu chú ý nhiều hơn đến các yếu tố như trọng lượng, độ dày, cảm giác khi cầm trên tay, sự dễ dàng khi sử dụng một tay và kích thước tổng thể.
Điều này khá khác biệt so với thói quen của tôi trước đây, bởi vì tôi thường xuyên đa nhiệm trên điện thoại, điều này được hưởng lợi rất nhiều từ một màn hình lớn hơn. Các tác vụ như mở ứng dụng trong chế độ cửa sổ nổi (pop-up view), chia sẻ tệp giữa hai ứng dụng trong chế độ chia đôi màn hình (split-screen) và xem video ở chế độ PiP (Picture-in-Picture) trong khi chơi trò chơi bảng đều là những tính năng quan trọng mà tôi sử dụng hàng ngày. Màn hình càng lớn, càng có thể hiển thị nhiều nội dung hơn.
Tuy nhiên, một màn hình lớn hơn đi kèm với sự đánh đổi về trọng lượng nặng hơn, khiến việc sử dụng hàng ngày kém thoải mái hơn. Nó không chỉ gây mỏi tay hơn mà còn làm tăng khả năng vô tình làm rơi, đặc biệt nếu điện thoại có mặt lưng kính trơn trượt thay vì nhựa hoặc da thuần chay. Bạn có thể mua một ốp lưng silicone để tăng độ bám, nhưng điều đó cũng sẽ làm tăng thêm trọng lượng và độ dày tổng thể.
Tôi cũng không còn yêu thích các cạnh phẳng, vốn không thoải mái khi cầm nắm. Tôi nhận thấy điều này khi nâng cấp từ chiếc Galaxy A52 cũ của mình lên Galaxy A35. Mặc dù trên giấy tờ A52 dày hơn (8.4mm), nhưng nó lại cho cảm giác mỏng hơn A35 (8.2mm) nhờ các cạnh bo tròn. Đáng buồn thay, cạnh phẳng hiện đang là xu hướng chung, vì vậy không có nhiều lựa chọn khác ngoài ra.
5. Hệ Sinh Thái Phụ Kiện Phong Phú
Thông số kỹ thuật cũng không giúp ích gì khi bạn cố gắng dán điện thoại lên tường bếp để thực hiện cuộc gọi Zoom rảnh tay trong khi nấu ăn. Nhưng phụ kiện thì có. iPhone, đặc biệt, được hưởng lợi từ một hệ sinh thái khổng lồ gồm các phụ kiện chuyên biệt như giá đỡ hút chân không, ví MagSafe, pin dự phòng, bộ khung quay video cho việc sáng tạo nội dung và ốp lưng tích hợp chân đế.
Các phụ kiện cơ bản như ốp lưng silicone và miếng dán màn hình cường lực có sẵn cho hầu hết mọi mẫu điện thoại. Tuy nhiên, khi bạn tìm kiếm những phụ kiện chuyên biệt hơn, các nhà sản xuất bên thứ ba sẽ nhanh chóng ngừng hỗ trợ cho các mẫu máy ít phổ biến.
Hỗ trợ phụ kiện rộng rãi có nghĩa là bạn sẽ dễ dàng tìm thấy giải pháp cho các vấn đề của mình. Ví dụ, tôi đã quen với việc sử dụng miếng dán màn hình mờ (thay vì kính cường lực) vì bề mặt hơi nhám của nó giúp loại bỏ hiện tượng chói và làm cho việc lướt ngón tay trên màn hình dễ dàng hơn nhiều, điều này cải thiện trải nghiệm chơi game di động của tôi. Sự đa dạng về phụ kiện không chỉ mang lại sự tiện lợi mà còn giúp tối ưu hóa trải nghiệm sử dụng cá nhân, từ bảo vệ thiết bị đến mở rộng khả năng sử dụng trong nhiều tình huống khác nhau.
6. Phần Mềm Được Tối Ưu Hóa Tốt
Bộ ba điện thoại Samsung Galaxy S25 series hiển thị màn hình đang bật trên bàn trắng, thể hiện sự tối ưu phần mềm
Các nhà sản xuất chip như Qualcomm, Samsung và MediaTek đã đạt được những tiến bộ vượt bậc trong thập kỷ qua. Đến mức, việc thiếu sức mạnh xử lý thô hầu như không còn là lý do khiến điện thoại của bạn hoạt động kém hiệu quả nữa. Ngay cả những chiếc điện thoại tầm trung ngày nay cũng có đủ sức mạnh để chạy nhiều trò chơi đồ họa nặng ở cài đặt gần mức tối đa.
Tuy nhiên, sức mạnh thô chỉ là một phần của phương trình. Tối ưu hóa phần mềm ảnh hưởng đến độ mượt mà của giao diện người dùng. Phần mềm được tối ưu hóa tốt dẫn đến các hiệu ứng chuyển động mượt mà hơn, khởi chạy ứng dụng nhanh hơn, ít lỗi và sự cố hơn, tốc độ chụp ảnh nhanh hơn và kết nối mạng ổn định hơn. Nói một cách đơn giản, nó làm cho điện thoại của bạn cảm thấy nhanh nhạy và phản hồi tốt hơn với thao tác của bạn.
Quan trọng hơn, tối ưu hóa phần mềm giúp kéo dài tuổi thọ pin, vì vậy bạn không cần phải cắm sạc thường xuyên. Bạn thực sự có thể thấy điều này đang diễn ra trên điện thoại Samsung—menu pin hiển thị thông báo “Đang tìm hiểu thói quen sử dụng…” trong vài ngày sau khi bạn khởi động thiết bị lần đầu. Trong thời gian này, điện thoại tìm hiểu những ứng dụng bạn sử dụng nhiều nhất và những ứng dụng nào có thể được đặt ở chế độ ngủ để hạn chế hoạt động nền không mong muốn, từ đó giảm mức tiêu thụ điện năng. Sau khi hoàn tất, menu sẽ hiển thị ước tính thời lượng pin của bạn dựa trên mức sạc còn lại trong điện thoại.
Thật dễ dàng bị cuốn hút bởi một bảng thông số kỹ thuật ấn tượng, nhưng có rất nhiều điều làm cho một chiếc điện thoại trở thành một khoản đầu tư tốt mà không thể định lượng bằng những con số trên một trang giấy. Một chiếc điện thoại trông tuyệt vời trên giấy tờ sẽ không còn tuyệt vời đến thế nếu nó khiến bạn mỏi tay khi cầm lâu, bắt đầu chậm chạp sau vài năm, không còn nhận được cập nhật hoặc phải gửi đến một thành phố khác để sửa chữa trong khi bạn lo lắng chờ đợi nhiều ngày để nó quay trở lại.
Khi đứng trước quyết định chọn mua một chiếc smartphone mới, hãy nhớ rằng giá trị thực sự không chỉ nằm ở sức mạnh xử lý, dung lượng RAM hay số lượng camera. Hãy ưu tiên những chiếc điện thoại được hỗ trợ phần mềm lâu dài, có hệ thống bảo hành và sửa chữa đáng tin cậy, giữ được giá trị tốt theo thời gian, mang lại cảm giác cầm nắm thoải mái và có một hệ sinh thái phụ kiện phong phú. Cuối cùng, một phần mềm được tối ưu hóa tốt sẽ mang lại trải nghiệm mượt mà, ổn định, giúp bạn tận hưởng trọn vẹn mọi tính năng của thiết bị. Hãy chia sẻ quan điểm và trải nghiệm của bạn về những yếu tố quan trọng khi chọn mua smartphone trong phần bình luận bên dưới!
