Trong kỷ nguyên số hóa hiện nay, công nghệ AI đang phát triển với tốc độ chóng mặt, mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Một trong những mối lo ngại hàng đầu chính là deepfake – hình ảnh hoặc video giả mạo được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo, khiến việc phân biệt thật giả trở nên cực kỳ khó khăn. Deepfake có thể được sử dụng cho mục đích giải trí vô hại, nhưng cũng có thể bị lợi dụng để lừa đảo, lan truyền tin tức giả mạo, hoặc thậm chí là làm tổn hại danh tiếng. Việc nắm vững cách nhận biết deepfake không chỉ giúp bạn tránh trở thành nạn nhân mà còn góp phần xây dựng một môi trường mạng an toàn hơn. Bài viết này sẽ cung cấp 6 dấu hiệu quan trọng để bạn có thể tự tin phát hiện và phòng tránh các nội dung deepfake một cách hiệu quả nhất.
1. Tìm kiếm ngược hình ảnh và video
Một trong những phương pháp đơn giản và hiệu quả nhất để xác định tính xác thực của hình ảnh hoặc video nghi ngờ là sử dụng công cụ tìm kiếm ngược. Tương tự như việc kiểm tra một hồ sơ lừa đảo trên mạng xã hội, kỹ thuật này rất hữu ích khi bạn muốn phát hiện deepfake.
Với hình ảnh, bạn có thể dễ dàng thực hiện tra cứu ngược bằng Google Lens. Chỉ cần mở nội dung bạn muốn kiểm tra và nhấp vào biểu tượng Lens. Nếu hình ảnh xuất hiện trên nhiều trang web khác nhau với các tên gọi không đồng nhất, hoặc rõ ràng là ảnh từ các trang web cung cấp ảnh miễn phí (stock photos), bạn có thể chắc chắn đó là ảnh giả mạo.
Biểu tượng Google Lens trên một hình ảnh
Đối với video deepfake, bạn có thể sử dụng các công cụ tra cứu ngược miễn phí như Deepware. Các công cụ này hoạt động theo cách tương tự như các dịch vụ tra cứu thông tin khác, giúp bạn đối chiếu nguồn gốc và tính xác thực của video.
Trong trường hợp bạn nghi ngờ một hồ sơ giả mạo trên mạng xã hội, việc xác định deepfake có thể khó khăn hơn. Cách tốt nhất là tải ảnh đại diện của hồ sơ đó lên Google và thực hiện tìm kiếm ngược. Bạn cũng có thể tìm kiếm tên hồ sơ và tên người dùng cùng với tên mạng xã hội. Sau đó, chọn hình ảnh liên quan đến hồ sơ đó thông qua biểu tượng Lens. Một lựa chọn khác là nhấp chuột phải vào hình ảnh đáng ngờ, chọn Sao chép địa chỉ hình ảnh, sau đó vào Google, chọn Tìm kiếm bằng hình ảnh trên thanh tìm kiếm của Google, dán địa chỉ hình ảnh (CTRL + V) và hoàn tất tìm kiếm. Tương tự như ảnh, nếu hình ảnh hiển thị với nhiều tên khác nhau trên các trang web hoặc có dấu hiệu là ảnh stock, đây là một dấu hiệu deepfake rõ ràng.
2. Thực hiện kiểm tra tương tác trực tiếp
Đáng lo ngại, các vụ lừa đảo qua cuộc gọi video bằng AI đang gia tăng. Tin tốt là bạn có thể đảm bảo mình không bị dính deepfake bằng một thử nghiệm tương tác trực tiếp đơn giản. Yêu cầu người đang gọi bạn nhanh chóng di chuyển đầu sang một bên. Nếu video là giả mạo, chuyển động sẽ trông không tự nhiên. Rất dễ phân biệt với hiện tượng lag thông thường, vì chuyển động của deepfake sẽ trông “robot” hơn, cứng nhắc và thiếu linh hoạt.
Ngoài ra, bạn có thể nói một điều gì đó bất ngờ hoặc đưa ra một câu hỏi đột ngột. Những kẻ sử dụng công nghệ AI để tạo cuộc gọi video thường không giỏi trong việc phản ứng nhanh nhạy, điều này sẽ khiến chúng bị mất cảnh giác. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ vấn đề nào gây báo động, hãy kết thúc cuộc gọi ngay lập tức.
3. Quan sát sự không nhất quán trên khuôn mặt
Khi xem một video của người thật, khuôn mặt họ sẽ có những biểu cảm tự nhiên và đa dạng. Mặc dù AI đang tiến bộ, nhưng các công cụ này vẫn chưa thực sự tốt trong việc tái tạo cảm xúc con người một cách chân thực. Nếu bạn lo lắng rằng mình đang xem một video deepfake, việc tìm kiếm sự không nhất quán trên khuôn mặt là một trong những cách dễ nhất để xác định điều này. Hãy quan sát xem người đó có thể dễ dàng thay đổi biểu cảm khuôn mặt hay không và cách miệng họ cử động khi nói. Dù không phải ai cũng nói chuyện một cách hoàn hảo, nhưng những chi tiết này vẫn đủ để bạn nhận ra liệu họ có phải là người thật hay không. Sự thiếu tự nhiên trong biểu cảm là một dấu hiệu nhận biết deepfake quan trọng.
4. Chú ý các khiếm khuyết và lỗi vật lý
Ảnh và video deepfake thường có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy chúng không thật. Ví dụ, tay của người trong deepfake có thể trông không tự nhiên, đặc biệt là khi họ cố gắng cho tay vào túi quần. Bạn cũng nên để ý các chuyển động bất thường. Chẳng hạn, họ có thể di chuyển cánh tay theo một cách mà người bình thường sẽ không làm.
Hãy chú ý đến cách người đó tương tác với phông nền. Trong nhiều trường hợp, các đối tượng trong deepfake sẽ bị tách rời quá mức với môi trường xung quanh, khiến video trông giả tạo một cách rõ ràng. Những chi tiết nhỏ nhặt này có thể là manh mối giúp bạn phát hiện video giả mạo AI.
5. Lắng nghe giọng nói robot hoặc có lỗi
Một trong những cách dễ nhất để nhận biết video deepfake là lắng nghe giọng nói. Trong nhiều trường hợp, người trong video deepfake sẽ có giọng nói nghe giống robot, ngay cả khi đã được cải thiện bằng AI. Và trong những trường hợp khác, bạn sẽ nghe thấy những tiếng rè hoặc lỗi nhỏ trong giọng nói của họ.
Trong nhiều video deepfake, bạn sẽ nghe thấy những vấn đề nghe giống như máy tính đang hoạt động không ổn định. Hầu hết các vấn đề này không phải do sự cố máy ảnh mà là do người tạo deepfake đã không kiểm tra kỹ video của họ. Những lỗi âm thanh này thường là một dấu hiệu cảnh báo deepfake quan trọng mà người dùng cần lưu ý.
6. Kiểm tra tương tác đối tượng kém
AI vẫn còn rất kém trong việc tái tạo tương tác giữa con người và các vật thể. Chắc hẳn bạn vẫn còn nhớ bức ảnh deepfake về chiếc áo khoác của Giáo hoàng; dù trông khá thuyết phục, nhưng bức ảnh đó có một dấu hiệu rất rõ ràng cho thấy nó là giả mạo: cây thánh giá của ông trông giống một chiếc túi hơn là một sợi dây chuyền, và phần giữa áo khoác trông như một chiếc đai nâng tạ.
Hãy để mắt tới những tương tác đối tượng kém khác có thể rõ ràng hơn ngay từ cái nhìn đầu tiên. Ví dụ, mũ hoặc kính của người đó có thể trông không tự nhiên. Hãy quan sát cách họ tương tác với bàn ghế, thức ăn và mọi thứ xung quanh. Sự thiếu tự nhiên trong tương tác với các vật thể thường là một dấu hiệu nhận diện deepfake quan trọng cần được chú ý.
Deepfake đang ngày càng phổ biến và nhiều nội dung trong số đó rất khó phân biệt. Tuy nhiên, bạn thường có thể nhận biết liệu một hình ảnh hoặc video có phải là thật hay không chỉ với một vài bước đơn giản. Nếu bất cứ điều gì trông khác biệt so với cách một người bình thường phản ứng, hãy coi đó là một dấu hiệu cảnh báo. Hãy luôn cảnh giác và áp dụng các phương pháp trên để tự bảo vệ mình trong không gian mạng đầy biến động.
Tìm hiểu thêm về công nghệ AI và cách bảo vệ bản thân trên thuthuatmeohay.com!
