Bạn có tưởng tượng mình sẽ nhớ mãi đoạn mã mình đã viết cách đây nhiều thập kỷ, đặc biệt nếu nó là nền tảng cho một hệ điều hành khổng lồ như Windows ngày nay? Bill Gates chắc chắn là như vậy. Nhân dịp kỷ niệm quan trọng của Microsoft, ông đã quyết định công bố mã nguồn của Altair BASIC – sản phẩm đầu tiên đánh dấu sự ra đời của một đế chế công nghệ. Đây là cơ hội hiếm có để cộng đồng người yêu công nghệ và lập trình viên Việt Nam tìm hiểu về khởi nguồn của gã khổng lồ phần mềm này.
Kỷ niệm 50 năm Microsoft: Bill Gates công bố mã nguồn lịch sử
Vào thứ Sáu, ngày 4 tháng 4 năm 2025, Microsoft sẽ chính thức kỷ niệm 50 năm thành lập. Để đánh dấu cột mốc vàng này, Bill Gates đã chọn một cách vô cùng ý nghĩa: trở về cội nguồn và chia sẻ mã nguồn đã bắt đầu tất cả. Ông đã đăng tải trên blog cá nhân của mình, Gates Notes, một tài liệu dài 157 trang chứa toàn bộ mã nguồn của Altair BASIC, được viết vào năm 1975 bằng ngôn ngữ hợp ngữ (assembly language). Đây là một kho báu thực sự cho những ai muốn khám phá sâu hơn về lịch sử phát triển phần mềm. Bạn có thể tự mình tải xuống toàn bộ PDF mã nguồn bằng cách cuộn xuống cuối trang blog của Bill Gates.
Một phần mã nguồn Altair BASIC được Bill Gates chia sẻ trên blog Gates Notes
Altair BASIC, mà Bill Gates gọi là “đoạn mã tuyệt vời nhất” ông từng viết, được lấy cảm hứng từ một bài báo trên tạp chí Popular Electronics. Bài báo này đã giới thiệu về bộ vi xử lý Altair 8800, một chiếc máy tính được trang bị chip Intel 8080.
Hành trình ra đời của Altair BASIC: Từ ý tưởng đến sản phẩm đầu tiên của Microsoft
Bài báo về Altair 8800 đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho Bill Gates, lúc đó là sinh viên năm nhất tại Harvard, và người đồng sáng lập Microsoft sau này, Paul Allen. Họ đã liên hệ với Ed Roberts, nhà sáng lập của Micro Instrumentation and Telemetry Systems (MITS) – nhà sản xuất Altair 8800.
Gates và Allen tuyên bố rằng họ đã tạo ra một trình thông dịch BASIC cho Altair 8800 bằng ngôn ngữ hợp ngữ (assembly language), cho phép người dùng viết chương trình của riêng họ bằng ngôn ngữ BASIC. Điều này sẽ giúp người dùng dễ dàng viết các chương trình hơn so với việc sử dụng mã hợp ngữ phức tạp, từ đó làm cho máy tính trở nên dễ tiếp cận hơn vào thời điểm đó. Tuy nhiên, có một sự thật thú vị: Họ đã “nói dối” và thực tế chưa hề tạo ra thứ mà họ đã tuyên bố.
Trong hai tháng tiếp theo, họ đã làm việc ngày đêm để tạo ra phần mềm mà họ đã hứa. Paul Allen đã viết một chương trình để mô phỏng chip Intel 8080 trên một máy tính lớn Harvard PDP-10, điều này cho phép họ thử nghiệm phần mềm mà không cần đến một chiếc Altair thực tế. Trong khi đó, Bill Gates tập trung vào việc viết mã chính cho chương trình, và người bạn của Gates, Monte Davidoff, phụ trách gói toán học.
Cuối cùng, họ đã tạo ra Altair BASIC thành công. Sau khi trình bày sản phẩm này cho Ed Roberts, MITS đã đồng ý cấp phép phần mềm, đánh dấu sản phẩm chính thức đầu tiên của Microsoft (khi đó có tên là Micro-Soft). Trong bài đăng trên blog của mình, Bill Gates đã thừa nhận rằng, trước khi có Office, Windows 95, Xbox hay AI, đã có Altair BASIC – một thành tựu mà ông vẫn vô cùng tự hào cho đến ngày nay.
Việc Bill Gates công bố mã nguồn Altair BASIC không chỉ là một sự kiện kỷ niệm mà còn là một minh chứng sống động cho tinh thần khởi nghiệp táo bạo và khả năng sáng tạo vượt bậc đã định hình ngành công nghệ như chúng ta biết ngày nay. Đó là một cái nhìn sâu sắc vào những bước đi đầu tiên của một công ty đã thay đổi thế giới. Bạn đã tải mã nguồn này về chưa? Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn về những dòng code lịch sử này nhé!
