Trong thời đại số hóa, việc duy trì sự tập trung và tối ưu hóa năng suất làm việc, học tập là thách thức lớn đối với nhiều người. Chúng ta thường được nghe về những phương pháp phổ biến như kỹ thuật Pomodoro, sắp xếp thời gian biểu, lập danh sách công việc từ đêm hôm trước hay thức dậy sớm để bắt đầu ngày mới. Thế nhưng, liệu những phương pháp truyền thống này có thực sự hiệu quả với tất cả mọi người? Kinh nghiệm cá nhân của tôi cho thấy, đôi khi, những bí quyết “kỳ lạ” và ít ai nghĩ đến lại là chìa khóa vàng giúp vượt qua tình trạng xao nhãng và đạt được hiệu suất công việc ấn tượng. Nếu bạn đã thử mọi cách nhưng vẫn cảm thấy chưa hài lòng, hãy cùng khám phá 7 mẹo năng suất độc đáo dưới đây, chúng có thể chính là những gì bạn đang tìm kiếm để biến đổi thói quen làm việc và học tập của mình.
1. “Khóa” Điện Thoại An Toàn Trong Tủ
Dù là học bài để chuẩn bị cho kỳ thi hay làm việc, việc có điện thoại ở bên cạnh luôn khiến tôi nảy sinh ý muốn cầm nó lên “một chút thôi”. Và rồi không biết từ khi nào, tôi lại bị cuốn vào vòng xoáy của TikTok hay Instagram. Chẳng mấy chốc, vài giờ đồng hồ đã trôi qua mà tôi chẳng làm được gì ngoài việc lướt điện thoại. Sau khi lãng phí quá nhiều thời gian, tâm lý “thôi rồi, lỡ rồi” lại xuất hiện, khiến tôi muốn bỏ cuộc và chờ đến ngày mai bắt đầu lại. Chu kỳ này lặp đi lặp lại trong một thời gian dài.
Để khắc phục tình trạng này, tôi đã tìm nhiều cách để ngừng sử dụng điện thoại khi làm việc hoặc học tập. Đầu tiên, tôi thử đặt nó ở nơi khuất tầm mắt, ở phía bên kia căn phòng, nghĩ rằng mình sẽ lười biếng không đứng dậy để kiểm tra. Nhưng tôi đã nhầm. Hóa ra tôi chỉ lười có chọn lọc và sẵn sàng đứng dậy chỉ để kiểm tra điện thoại.
Tiếp theo, tôi thử các ứng dụng giới hạn thời gian sử dụng điện thoại, vì chúng có tính năng chặn các ứng dụng gây xao nhãng (hoặc tất cả ứng dụng) trong một khoảng thời gian nhất định.
Bộ hẹn giờ học tập trên iPad với các ghi chú xung quanh
Tuy nhiên, vấn đề là tôi luôn tìm được cách lách luật và bỏ qua các hạn chế. Có lẽ tôi sẽ không phải là một nhà báo công nghệ đúng nghĩa nếu tôi không thể làm được điều đó. Việc này hoàn toàn đi ngược lại mục đích của việc chặn ứng dụng hoặc điện thoại, vì tôi luôn tìm cách truy cập lại chúng bất cứ khi nào mình muốn. Điều này có nghĩa là tôi cần một phương pháp hiệu quả hơn, buộc tôi phải tránh xa điện thoại, bất kể tôi cố gắng làm gì.
Vì vậy, tôi quyết định loại bỏ hoàn toàn sự xao nhãng (ít nhất là tạm thời, khi tôi cần tập trung). Việc tôi làm bây giờ là thả điện thoại vào tủ, khóa tủ lại, sau đó đưa chìa khóa cho một thành viên trong gia đình. Tôi dặn họ không được trả lại cho tôi bất kể tôi làm gì hay nói gì. Từ nhỏ, mẹ tôi luôn nhắc đi nhắc lại một điều: điện thoại di động là sự xao nhãng lớn nhất thời đại của chúng ta. Bà thường gọi chúng là “vật đáng ghét” và nói rằng, dù mang lại nhiều lợi ích, chúng gây hại nhiều hơn lợi. Dù lúc đó tôi không thực sự hiểu tại sao bà lại quá gay gắt với những thiết bị nhỏ bé vô hại như vậy, nhưng giờ đây tôi đã nhận ra bà có lý, ít nhất là ở một mức độ nào đó. Với quan điểm của mẹ tôi về điện thoại, tôi biết mình có thể tin tưởng bà trong nhiệm vụ này.
2. Đắm Chìm Trong Nhạc Nền Game Khi Làm Việc
Một số người thích nghe nhạc Lo-Fi khi muốn tập trung, trong khi những người khác lại ưa chuộng các loại âm thanh màu sắc như tiếng ồn trắng (white noise), tiếng ồn nâu (brown noise), tiếng ồn xanh (green noise), v.v. Một vài người có thể nghe các bản nhạc có lời, số khác lại không. Có người thích xem TV hoặc phim chiếu nền khi làm việc, hoặc thậm chí nghe podcast. Nhiều người lại tận hưởng những bản nhạc êm dịu như tiếng mưa rơi, sóng biển vỗ hay chim hót.
Riêng tôi, tôi không mấy hứng thú với những lựa chọn trên. Thay vào đó, tôi tự nguyện chọn nghe nhạc nền từ các trò chơi điện tử, và không phải là loại nhạc nhẹ nhàng hay môi trường xung quanh. Tôi đang nói đến những bản nhạc đầy sôi động như nhạc nền Subway Surfers! Âm nhạc êm dịu làm tôi buồn ngủ, vậy tại sao không thử điều hoàn toàn ngược lại? Rốt cuộc, đôi khi một chút adrenaline chính là thứ tôi cần để duy trì sự tỉnh táo.
Năm ngoái, tôi có một vài kỳ thi cực kỳ quan trọng, và sẽ không quá lời khi nói rằng tôi đã nghe bản nhạc Subway Surfers cả ngày, mỗi ngày. Nếu bạn không tin, Spotify Wrapped của tôi đã nói lên tất cả. Bài hát chủ đề chính của Subway Surfers đã trở thành bản nhạc được nghe nhiều nhất của tôi trong năm, và tôi vẫn chưa hết ngượng vì điều đó. Tuy nhiên, tôi đã đạt được điểm số mong muốn trong các kỳ thi đó. Vì vậy, dù có vẻ kỳ lạ, bí quyết năng suất này chắc chắn hiệu quả.
3. Mang Giày Thường Trong Nhà Để Giữ “Chế Độ Làm Việc”
Sau một ngày học mệt mỏi, nơi duy nhất tôi muốn đến là phòng của mình. Ngay cả khi có hàng tá deadline chất chồng, tôi vẫn muốn giải quyết chúng từng cái một ở nhà hơn là đến thư viện hay quán cà phê. Nhưng vấn đề là, ngay khi về đến nhà, tôi thường muốn thay ngay bộ đồ ngủ thoải mái. Chỉ một phút sau, chiếc giường đã gọi tên tôi, và một giấc ngủ ngắn cũng không tệ chút nào.
Tuy nhiên, những giấc ngủ ngắn chưa bao giờ hiệu quả với tôi, và một khi đã ngủ, việc đánh thức tôi dậy gần như là không thể. Vì vậy, tôi cố gắng tránh chúng. Nhưng việc trở nên thoải mái gần như luôn dẫn đến việc tôi phải ngủ. Dù không muốn hy sinh sự thoải mái, tôi quyết định tìm một giải pháp trung gian và “đánh lừa” bản thân rằng mình vẫn đang trong “chế độ làm việc”.
Đối với tôi, cách dễ nhất để làm điều đó là chỉ đơn giản là đi giày trong nhà! Tôi không nói đến những đôi dép đi trong nhà hàng ngày. Thay vào đó, tôi muốn nói đến những đôi giày thực sự bạn sẽ đi ra ngoài. Đã có những lúc tôi làm việc trong khi mang giày cao gót (ngay cả khi đang mặc đồ ngủ) vì bằng cách nào đó, sự kết hợp kỳ lạ đó giúp tôi tỉnh táo và làm việc hiệu quả. Nếu bạn trang điểm, một mẹo kỳ lạ khác là đơn giản là không tẩy trang cho đến khi bạn hoàn thành công việc! Bí quyết ở đây chỉ là đánh lừa bộ não của bạn nghĩ rằng ngày chưa kết thúc, ngay cả khi bạn đã ở nhà!
4. Diễn Thuyết Cho “Khán Giả Tưởng Tượng”
Mặc dù mẹo này có lẽ không kỳ lạ bằng những thủ thuật khác mà tôi đang đề cập trong bài viết này, nhưng tôi ngạc nhiên khi thấy rằng hầu như không ai tôi biết có thói quen giải thích mọi thứ cho một khán giả tưởng tượng. Không giống như những mẹo còn lại, mẹo này thực sự được khoa học chứng minh.
Đây về cơ bản là một phương pháp của kỹ thuật ghi nhớ chủ động (active recall), một kỹ thuật học tập khuyến khích bạn chủ động truy xuất thông tin từ bộ nhớ của mình thay vì chỉ đọc đi đọc lại các ghi chú một cách thụ động. Active recall nhằm mục đích tăng cường trí nhớ và cải thiện khả năng ghi nhớ dài hạn. Trong khi flashcard là một trong những cách tốt nhất để sử dụng active recall, đôi khi nó có thể trở nên nhàm chán và lặp đi lặp lại. Một cách hay để thay đổi (trong khi vẫn thực hành active recall) là đóng ghi chú của bạn và dạy mọi thứ bạn đã học cho người khác.
Chim cánh cụt nhồi bông cạnh MacBook trên bàn
Khi các em gái tôi còn nhỏ, tôi thường buộc chúng ngồi cùng và nghe tôi giải thích sự khác biệt giữa liên kết cộng hóa trị và liên kết ion. Giờ đây khi chúng đã lớn hơn, việc bắt chúng ngồi yên và nghe tôi giải thích điều gì đó chỉ vì lợi ích của tôi là không hề dễ dàng! Vì vậy, tôi phải sáng tạo hơn… Tôi bắt đầu giải thích những gì mình đang học cho một khán giả tưởng tượng. Đôi khi tôi nhắm mắt lại và giả vờ mình là một giáo viên, và những lúc khác tôi lại giải thích các khái niệm của mình cho những con thú nhồi bông! Tôi cũng đã “dạy” nhiều chủ đề cho những thú cưng mà tôi nuôi qua nhiều năm. Nghe có vẻ hơi ngớ ngẩn, nhưng nó thực sự hiệu quả.
5. Biến Ghi Chú Thành Bài Hát (Hoặc Các Câu “Thần Chú” Kỳ Lạ)
Đôi khi, dù tôi có làm gì đi nữa, vẫn có một số thông tin cứ không chịu đọng lại trong đầu. Một phút trước tôi nhớ nó, phút sau lại quên béng. Đối với những khái niệm cần nắm vững, việc giải thích chúng cho một khán giả tưởng tượng có hiệu quả. Nhưng việc ghi nhớ các thuật ngữ cụ thể lại là một trận chiến hoàn toàn khác. May mắn thay, biến những điều đó thành bài hát hoặc các câu ghi nhớ (mnemonics) chưa bao giờ khiến tôi thất bại. Bài hát hoặc câu ghi nhớ càng kỳ lạ, tôi càng nhớ nó tốt hơn.
Trong các kỳ thi GCSE của mình, tôi cần ghi nhớ các con sông quan trọng ở đất nước tôi: Jhelum, Sutlej, Swat, Ravi, Hub, Chenab, Kabul, Chitral, Dasht, Hingol, Zhob, Indus và Mula. Nghe có vẻ lạ phải không? Tôi ở tuổi mười sáu cũng nghĩ vậy. Vì vậy, tôi quyết định sử dụng Justin Bieber, Selena Gomez, Kim Kardashian và Zayn Malik để ghi nhớ! Đây là câu ghi nhớ tôi đã dùng (mà tôi vẫn nhớ đến tận bây giờ):
Justin said Selena rejected him, so he called Kim. Chaotic drama happened. Zayn intensely meditated.
Nếu bạn thích ca hát, hãy biến nó thành một bài hát với những lời lẽ kỳ quái nhất có thể. Việc nhớ lại lời bài hát có thể hơi ngượng trong điều kiện thi cử, nhưng hey, đó là điểm số của bạn đang bị đe dọa.
6. Gửi Một Tin Nhắn “Mạo Hiểm”
Nếu bạn không muốn khóa điện thoại trong tủ, tôi có một cách khác (gần như luôn đảm bảo hiệu quả) để giữ bạn tránh xa điện thoại của mình. Nếu bạn có một suy nghĩ đã giấu kín với ai đó, một lời thú nhận muốn gửi, một tin nhắn bạn đã lo lắng không dám chia sẻ, hoặc đơn giản là một tin nhắn “mạo hiểm”, bạn có thể sử dụng nó để làm lợi thế cho mình.
Hãy gửi nó ngay trước khi bạn cần tập trung vào một nhiệm vụ. Mỗi khi tôi gửi một tin nhắn “mạo hiểm”, ngay cả khi đó không phải là điều gì quá đáng sợ, tôi luôn tránh cầm điện thoại lên, sợ hãi phản hồi từ người nhận! Vì vậy, hãy lưu lại một tin nhắn “mạo hiểm” bạn cần gửi cho lúc bạn cần tập trung vào một nhiệm vụ.
7. Tự Quay Time-Lapse Quá Trình Làm Việc
Nếu bạn muốn giữ điện thoại ngay cạnh mình khi tập trung vào một nhiệm vụ, và không có tin nhắn “mạo hiểm” nào cần gửi, một cách kỳ lạ khác để duy trì sự tập trung là quay video time-lapse về quá trình làm việc của chính bạn. Vì tất cả các điện thoại hiện đại đều có chế độ time-lapse tích hợp, bạn không cần bất kỳ thiết bị bổ sung nào hay thậm chí là ứng dụng bên thứ ba.
Chỉ cần đặt điện thoại của bạn lên giá đỡ, chuyển sang chế độ Time-Lapse trong ứng dụng Camera gốc của thiết bị và bắt đầu làm việc. Khi biết rằng việc quay phim sẽ mang lại cho tôi một video tua nhanh về tất cả công sức của mình, tôi luôn có động lực để tiếp tục cho đến khi hoàn thành nhiệm vụ.
MacBook, iPad và điện thoại trên bàn làm việc
Nếu vô số mẹo năng suất ngoài kia không hiệu quả với bạn, hãy thử một số mẹo mà tôi đã đề cập ở trên. Tính chất độc đáo và “kỳ cục” của chúng có thể khiến bạn do dự khi thử, nhưng đừng vội bỏ qua cho đến khi bạn đã thử chúng một cách công bằng. Ai biết được, bạn có thể tìm thấy một phương pháp thực sự “ăn khớp” với mình và thay đổi đáng kể cách bạn làm việc, học tập đấy. Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn với những mẹo này trong phần bình luận bên dưới nhé!
Tài liệu tham khảo
- Opal screen time limiting app helps use phone less
- The Testing Effect in Online Learning: An Experimental Study
