Trong thế giới công nghệ phát triển không ngừng, việc sở hữu một chiếc PC có thể “trụ vững” qua nhiều năm mà không cần nâng cấp liên tục là mong muốn của nhiều người dùng. Quan niệm phổ biến cho rằng để đạt được điều này, bạn phải chi trả rất nhiều tiền cho những linh kiện đắt đỏ nhất, mới nhất. Tuy nhiên, thực tế không hoàn toàn như vậy. Với một chút nghiên cứu kỹ lưỡng và những lựa chọn thông minh, có chiến lược, bạn hoàn toàn có thể tự tay xây dựng một bộ máy tính cá nhân “tương lai” có khả năng đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng trong ít nhất năm năm tới mà vẫn tối ưu được chi phí đầu tư. Bài viết này sẽ chia sẻ những bí quyết để bạn đạt được mục tiêu đó, tập trung vào việc lựa chọn từng linh kiện quan trọng một cách khôn ngoan nhất.
1. Ưu Tiên RAM Thế Hệ Mới Nhất: DDR5
Bộ nhớ RAM đóng vai trò quan trọng trong hiệu suất tổng thể của PC, và việc lựa chọn thế hệ RAM phù hợp là yếu tố then chốt để đảm bảo tính “bền vững” của hệ thống. Hiện tại, DDR5 là thế hệ RAM mới nhất trên thị trường, mang lại tốc độ và hiệu năng vượt trội so với DDR4. Mặc dù DDR6 dự kiến sẽ ra mắt người tiêu dùng vào khoảng năm 2026, nhưng DDR5 vẫn sẽ là tiêu chuẩn chính trong nhiều năm tới.
Khi tôi lắp ráp chiếc PC đầu tiên vào năm 2016, DDR3 vẫn còn rất phổ biến dù DDR4 đã là thế hệ mới. May mắn thay, tôi đã chọn DDR4, dù có thể tiết kiệm chi phí hơn với DDR3. Quyết định đó đã giúp tôi sử dụng cặp RAM Corsair Vengeance LPX 2x4GB DDR4 cho đến tận năm 2022, chỉ cần bổ sung thêm hai thanh RAM tương tự vào năm 2020 để nâng cấp lên 16GB phục vụ công việc chỉnh sửa video.
Vào năm 2022, giá RAM DDR5 ở mức rất cao, một bộ Corsair Vengeance 2x16GB 5200MHz có thể lên tới 360 USD. Tuy nhiên, thời điểm hiện tại, giá của các bộ RAM tương tự đã giảm đáng kể, chỉ còn dưới 100 USD. Giá DDR5 dự kiến sẽ tiếp tục giảm và quá trình phổ biến của DDR6 cũng sẽ mất một thời gian. Do đó, DDR5 là lựa chọn hợp lý nhất nếu bạn muốn có một hệ thống không cần bận tâm về việc nâng cấp RAM trong tương lai gần. DDR5 cung cấp tốc độ nhanh chóng, và với dung lượng 32-64GB, nó sẽ đáp ứng dư thừa mọi nhu cầu sử dụng của bạn, ngay cả khi DDR6 đã ra mắt rộng rãi.
Hình ảnh minh họa các thanh RAM PC xếp chồng lên nhau, biểu thị sự đa dạng của RAM thế hệ mới như DDR5.
2. Lựa Chọn CPU và GPU Thế Hệ Trước Thuộc Phân Khúc Cao Cấp
Card đồ họa (GPU) và bộ xử lý trung tâm (CPU) là hai linh kiện có ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu năng của PC. Mua GPU thế hệ mới nhất luôn đi kèm với mức giá cao ngất ngưởng. Tuy nhiên, mỗi khi một thế hệ mới ra mắt, nhiều người dùng sẽ nâng cấp và bán lại các card đồ họa cao cấp của thế hệ trước với mức giá hấp dẫn hơn nhiều.
Ví dụ, vào năm 2020, tôi đã mua một chiếc GTX 1080Ti và Ryzen 9 3900x với giá chỉ 400 USD mỗi linh kiện, ngay trước khi tình trạng thiếu hụt silicon đẩy giá lên cao. Để tìm kiếm những món hời này, hãy tìm đọc các bài đánh giá về GPU và CPU cao cấp, tập trung vào yếu tố “giá trị trên hiệu năng” (value for money) ở phân khúc cao. Tránh chỉ tập trung vào phân khúc tầm trung, vì chúng có thể không “trụ” được lâu như các linh kiện cao cấp. Hãy thường xuyên theo dõi các nền tảng bán hàng đã qua sử dụng để tìm kiếm những linh kiện cao cấp ở mức giá tốt, lý tưởng là khoảng 70% giá bán lẻ đề xuất (SRP) hoặc thấp hơn.
Biểu đồ thể hiện lịch sử giá của bộ nhớ DDR5, minh họa xu hướng giảm giá của linh kiện PC theo thời gian.
Ví dụ, việc lựa chọn những linh kiện cao cấp như Nvidia RTX 3080 Ti và AMD Ryzen 9 7900x sẽ đảm bảo GPU và CPU của bạn đủ mạnh mẽ để xử lý các tựa game mới nhất và các chương trình nặng cho đến khi card đồ họa ngừng được hỗ trợ driver. CPU không sử dụng driver theo cách tương tự GPU, nên chúng thường có tuổi thọ sử dụng lâu hơn đáng kể – đặc biệt nếu bạn thường xuyên vệ sinh bo mạch chủ và thay keo tản nhiệt cho CPU để tránh hiện tượng quá nhiệt và hỏng hóc.
Hình ảnh quạt tản nhiệt của card đồ họa GTX 1080 Ti, đại diện cho linh kiện GPU cao cấp thế hệ trước.
3. Không Cần Bo Mạch Chủ (Mainboard) Đắt Nhất
Mặc dù bạn đang đầu tư vào những linh kiện CPU và GPU cao cấp của thế hệ trước, điều đó không có nghĩa là bạn phải ghép nối chúng với bo mạch chủ đắt đỏ nhất. Tuy nhiên, bạn cũng không nên chọn các dòng bo mạch chủ cấp thấp như AMD A-series hay Intel H-series. May mắn thay, các dòng bo mạch chủ tầm trung của Intel và AMD hiện nay khá tương đồng về khả năng hỗ trợ, ví dụ như AMD AM5 B650 cho AMD và Intel LGA 1700 B760 cho Intel.
Dù vậy, không phải tất cả bo mạch chủ dòng B đều giống nhau, và bạn nên tìm kiếm hai tính năng quan trọng sau:
Bo mạch chủ có nhiều VRM (mô-đun điều chỉnh điện áp) kèm tản nhiệt
VRM có nhiệm vụ cung cấp nguồn điện sạch và ổn định cho CPU cùng các linh kiện khác. Đây là một công việc nặng nhọc và chúng có thể trở nên khá nóng, vì vậy bạn cần bo mạch chủ có các VRM được trang bị tản nhiệt tốt để giúp làm mát chúng. Nếu bo mạch chủ của bạn không có VRM chất lượng cao và không đủ số lượng, CPU tiêu thụ nhiều điện năng sẽ không nhận đủ nguồn điện cần thiết để hoạt động ổn định. Mặc dù không có quy tắc cứng nhắc về số lượng VRM chính xác, nhưng theo kinh nghiệm, bạn nên đặt mục tiêu ít nhất 10 VRM. Bạn có thể đếm chúng bằng cách tìm các cuộn cảm (chokers) – các khối lớn bao quanh khu vực CPU.
CPU Ryzen được gắn trên bo mạch chủ đã được vệ sinh sạch sẽ, minh họa việc bảo dưỡng linh kiện máy tính.
Ví dụ, Intel Core i9 13900K có TDP (công suất thiết kế nhiệt) lên tới 253W – một lượng điện năng tiêu thụ đáng kinh ngạc đối với một CPU. Để xử lý mức tiêu thụ điện cao này, bạn sẽ muốn ghép nối nó với một bo mạch chủ như MSI B760 Gaming, vốn được trang bị nhiều VRM cùng các bộ tản nhiệt lớn.
Có ít nhất bốn khe cắm RAM
Khi mua RAM, hãy cố gắng mua hai thanh với tổng dung lượng RAM mong muốn. Hai thanh RAM sẽ kích hoạt chế độ kênh đôi (dual-channel), mang lại hiệu suất tối ưu hơn so với việc sử dụng một thanh duy nhất. Sử dụng cả bốn khe cắm không nhất thiết mang lại tốc độ nhanh hơn chế độ kênh đôi.
Việc có hai thanh RAM mang lại sự linh hoạt để bạn có thể dễ dàng nâng cấp thêm dung lượng trong tương lai mà không ảnh hưởng đến hiệu năng hiện tại. Cấu hình 4x8GB không hoạt động nhanh hơn 2x16GB (với cùng tốc độ xung nhịp), vì vậy việc chọn một bộ kit 2x16GB là một lựa chọn tốt hơn. Bạn sẽ có hai khe trống để mở rộng dung lượng RAM sau này nếu cần.
4. Chọn Bộ Nguồn (PSU) Uy Tín
Mặc dù bộ nguồn (PSU) không trực tiếp đóng góp vào hiệu năng xử lý hay đồ họa của PC, nhưng nó là một trong những thành phần quan trọng nhất để đảm bảo sự ổn định và an toàn cho toàn bộ hệ thống. Một bộ nguồn kém chất lượng có thể hỏng hóc bất ngờ và kéo theo các linh kiện khác, hoặc tệ hơn là gây ra sự cố cháy nổ.
Năm 2017, điều đầu tiên tôi nâng cấp cho chiếc PC của mình chính là bộ nguồn. Tôi chuyển từ một bộ PSU 500W 80 PLUS Bronze giá rẻ sang SilverStone 600W 80 PLUS Silver. Bộ nguồn này đã đồng hành cùng tôi qua nhiều lần nâng cấp PC khác nhau. Dù nó là linh kiện duy nhất còn sót lại từ chiếc PC ban đầu của tôi, nhưng tôi khuyên bạn không nên giữ một bộ nguồn quá năm năm. Để lựa chọn PSU phù hợp, bạn có thể sử dụng các công cụ tính toán công suất PSU trực tuyến và luôn chọn mức công suất ở giới hạn cao hơn một chút so với khuyến nghị. Quan trọng nhất, hãy luôn kiểm tra các bài đánh giá và chỉ mua từ các thương hiệu uy tín với chính sách bảo hành tốt.
5. Tiết Kiệm Chi Phí Bằng Cách Mua Linh Kiện Đã Qua Sử Dụng
Nhiều người e ngại việc mua linh kiện PC đã qua sử dụng vì những rủi ro tiềm ẩn. Tuy nhiên, nếu bạn hiểu rõ các rủi ro và biết cách kiểm soát chúng, việc mua phần cứng PC cũ có thể là một lựa chọn tuyệt vời để tiết kiệm chi phí đáng kể. Ví dụ, hãy tìm mua linh kiện PC đã qua sử dụng từ các nhà cung cấp đáng tin cậy, những nơi có chính sách bảo hành và đổi trả rõ ràng. Các cửa hàng hoặc nền tảng bán đồ cũ uy tín thường sẽ kiểm tra và đảm bảo phần cứng hoạt động tốt trước khi giao đến tay bạn, giúp bạn yên tâm hơn về chất lượng sản phẩm.
Hình ảnh tay đang cắm card đồ họa vào khe PCIe trên bo mạch chủ, minh họa quá trình lắp ráp PC và sử dụng linh kiện đã qua sử dụng.
Các linh kiện PC phần lớn chỉ nằm yên trong thùng máy, xử lý công việc hàng ngày. Trừ khi là GPU từng được sử dụng để đào tiền điện tử (mà hiện nay cũng ít phổ biến hơn), các linh kiện PC thường không bị quá tải đến mức đột ngột hỏng hóc. Nếu bạn chỉ mua phần cứng của thế hệ trước, chúng sẽ không quá cũ đến mức bám đầy bụi và dễ bị quá nhiệt.
Nếu bạn lo lắng về tuổi thọ, bạn luôn có thể thay keo tản nhiệt cho GPU và trang bị một bộ tản nhiệt tốt cho CPU để giữ nhiệt độ ở mức ổn định. Hãy tham gia các nhóm cộng đồng công nghệ trên Facebook hoặc thường xuyên theo dõi các ưu đãi trên các sàn thương mại điện tử để tìm kiếm những linh kiện PC chất lượng với mức giá hời.
Kết Luận
Việc xây dựng một bộ PC “bền vững” không nhất thiết phải là một khoản đầu tư khổng lồ. Bằng cách áp dụng những chiến lược thông minh trong việc lựa chọn linh kiện – từ việc ưu tiên RAM DDR5, chọn lọc CPU và GPU cao cấp của thế hệ trước, đến việc cân nhắc bo mạch chủ phù hợp, đầu tư vào bộ nguồn uy tín và tận dụng thị trường linh kiện đã qua sử dụng – bạn hoàn toàn có thể sở hữu một hệ thống máy tính mạnh mẽ, ổn định, và có khả năng phục vụ tốt nhu cầu của mình trong nhiều năm tới. Hãy là một người tiêu dùng thông thái, tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định để xây dựng chiếc PC hoàn hảo cho riêng bạn. Nếu bạn có bất kỳ kinh nghiệm hay mẹo hay nào khác trong việc xây dựng PC bền vững, đừng ngần ngại chia sẻ trải nghiệm của mình trong phần bình luận bên dưới nhé!
