Trong thời đại công nghệ phát triển vượt bậc, thiết bị nhà thông minh đã trở thành một phần không thể thiếu, mang lại tiện nghi và sự thoải mái cho cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, sự tiện lợi này đi kèm với những rủi ro bảo mật tiềm ẩn. Một thiết bị nhà thông minh không được bảo vệ kỹ lưỡng có thể trở thành điểm yếu chí mạng, mở ra cánh cửa cho tin tặc xâm nhập vào mạng gia đình bạn. Từ đó, chúng có thể khởi động các cuộc tấn công và đánh cắp dữ liệu quý giá của bạn ngay từ bên trong mạng lưới. Hậu quả của việc này có thể rất nghiêm trọng, nhưng may mắn là bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ các thiết bị thông minh của mình trước khi bất kỳ lỗ hổng nào bị khai thác.
1. Thay Đổi Mật Khẩu Mặc Định Của Nhà Sản Xuất
Hầu hết các thiết bị nhà thông minh đều đi kèm với một mật khẩu mặc định khi bạn mua về. Những mật khẩu này thường rất đơn giản và dễ nhớ, giúp người dùng dễ dàng truy cập tài khoản quản trị khi thiết lập thiết bị. Tuy nhiên, nhiều người trong chúng ta lại quên thay đổi các mật khẩu mặc định này, khiến mạng lưới của chúng ta trở nên cực kỳ dễ bị tấn công mạng.
Điều quan trọng là phải thay đổi mật khẩu mặc định thành một mật khẩu mạnh, an toàn và duy nhất. Mật khẩu mạnh nên kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt, đồng thời có độ dài tối thiểu là 12-16 ký tự. Khi chọn mật khẩu, bạn có thể sử dụng các công cụ kiểm tra độ mạnh mật khẩu trực tuyến để đảm bảo tính an toàn. Để tăng cường thêm lớp bảo vệ chống lại các mối đe dọa như tấn công vét cạn (brute-force) hoặc tấn công bảng cầu vồng (rainbow table), hãy thiết lập xác thực đa yếu tố (MFA) cho thiết bị của bạn. Các ứng dụng xác thực đa yếu tố tốt nhất sẽ giúp giữ thiết bị của bạn an toàn hơn rất nhiều.
Mật khẩu viết trên giấy ghi chú dán cạnh bàn phím máy tính, tượng trưng cho mật khẩu yếu dễ bị lộ và cần được thay đổi để tăng cường bảo mật thiết bị nhà thông minh.
2. Sử Dụng Xác Thực Sinh Trắc Học
Các thiết bị nhà thông minh như hệ thống báo động thông minh, khóa cửa thông minh (đặc biệt là đối với các khu vực hạn chế trong nhà), hoặc các thiết bị chứa thông tin tài chính nhạy cảm sẽ được hưởng lợi rất nhiều từ việc sử dụng xác thực sinh trắc học.
Thay vì các mật khẩu có thể bị bẻ khóa hoặc quên, xác thực sinh trắc học sử dụng các đặc điểm sinh học của một người như vân tay, giọng nói hoặc nhận diện khuôn mặt để kiểm soát quyền truy cập. Đặc điểm sinh trắc học rất khó làm giả và là duy nhất đối với mỗi cá nhân, do đó chúng là một giải pháp thay thế an toàn hơn nhiều so với các phương pháp xác minh danh tính truyền thống.
3. Dùng Mạng Khách Riêng Cho Thiết Bị Nhà Thông Minh
Việc phân tách các thiết bị nhà thông minh bằng cách cô lập chúng khỏi mạng chính có thể tăng cường bảo mật mạng của bạn đáng kể. Nếu một thiết bị nhà thông minh của bạn bị xâm nhập, việc phân đoạn này có thể khiến tin tặc khó tiếp cận các thiết bị khác của bạn hơn. Điều này giúp hạn chế thiệt hại trong trường hợp bị tấn công. Các thiết bị như máy tính để bàn, máy tính xách tay, điện thoại và các thiết bị khác chứa dữ liệu quan trọng của bạn có thể được kết nối an toàn với mạng chính. Trong khi đó, một mạng khách riêng biệt có thể được sử dụng cho các thiết bị nhà thông minh có tính năng bảo mật kém mạnh mẽ hơn.
Bạn cũng cần giới hạn và kiểm soát ai có quyền truy cập vào các thiết bị thông minh của mình. Áp dụng nguyên tắc đặc quyền tối thiểu (POLP – Principle of Least Privilege) – tức là giới hạn quyền truy cập cho một số ít người hoặc kiểm soát quyền truy cập của một số người, chẳng hạn như giới hạn những gì họ có thể làm ở mức tối thiểu cần thiết – sẽ giảm bề mặt tấn công của mạng.
Giao diện cài đặt mạng khách (Guest Network) trên router ASUS, minh họa cách thiết lập mạng riêng biệt để tăng cường bảo mật cho các thiết bị nhà thông minh.
4. Tắt Các Tính Năng Không Dùng Đến
Tắt các tính năng như video, âm thanh, Bluetooth, định vị địa lý (geolocation) và các chức năng khác mà bạn không thường xuyên sử dụng sẽ hạn chế lượng dữ liệu thiết bị thu thập và lưu trữ. Điều này đồng thời giảm thiểu bề mặt tấn công mà tin tặc có thể khai thác. Ví dụ, việc tắt Bluetooth sẽ giảm nguy cơ bạn trở thành mục tiêu của nhiều cuộc tấn công Bluetooth khác nhau như Bluesnarf, BlueSmack DoS hoặc Blue Dump.
Bạn cũng nên bật màn hình khóa của thiết bị để ngăn chặn truy cập trái phép. Rút ngắn thời gian khóa tự động để thiết bị tự động khóa khi không sử dụng trong vài phút. Thay vì mã PIN, hãy sử dụng khóa bằng hình vẽ (pattern lock) có thể khó đoán hơn. Để tăng cường một lớp bảo mật khác, hãy giảm số lần thử được phép để kẻ trộm dữ liệu chỉ bị giới hạn trong vài lần đoán.
5. Luôn Bật Cập Nhật Phần Mềm Và Firmware Tự Động
Các thiết bị không được thiết kế với tính năng cập nhật tự động cần được kiểm tra thủ công thường xuyên. Các bản vá lỗi và cập nhật được phát triển để khắc phục các lỗ hổng bảo mật, và việc cài đặt chúng ngay khi có sẵn sẽ giảm thiểu rủi ro bạn bị nhắm mục tiêu. Luôn đảm bảo bạn tải xuống các bản cập nhật hoặc bản vá từ các trang web chính thức của nhà sản xuất. Các bản cập nhật không hợp lệ từ các trang web không chính thức có thể chứa phần mềm độc hại, phần mềm gián điệp hoặc phần mềm quảng cáo, gây nguy hiểm lớn cho hệ thống nhà thông minh của bạn.
Việc bảo mật các thiết bị nhà thông minh không chỉ là một lựa chọn mà là một yêu cầu cấp thiết trong thế giới kết nối ngày nay. Bằng cách thực hiện các bước đơn giản nhưng hiệu quả như thay đổi mật khẩu mặc định, sử dụng xác thực sinh trắc học, cô lập thiết bị trên mạng khách, tắt các tính năng không sử dụng và luôn cập nhật phần mềm, bạn có thể tạo dựng một lá chắn vững chắc cho ngôi nhà thông minh của mình.
Hãy biến ngôi nhà thông minh của bạn thành một pháo đài an toàn trước các mối đe dọa mạng. Đừng ngần ngại chia sẻ những kinh nghiệm bảo mật thiết bị thông minh của bạn trong phần bình luận bên dưới, hoặc khám phá thêm các thủ thuật công nghệ hữu ích khác tại thuthuatmeohay.com để bảo vệ cuộc sống số của bạn!
