Trong thời đại số hóa, việc duy trì quyền riêng tư và ẩn danh trên internet ngày càng trở nên khó khăn. Với nhiều năm sử dụng internet hàng ngày, việc xóa bỏ hoàn toàn dấu vết trực tuyến dường như là bất khả thi. Tuy nhiên, đừng quá lo lắng! Mặc dù cần thời gian và sự kiên trì, bạn hoàn toàn có thể từng bước ẩn mình trên internet bằng cách kết hợp các phương pháp như che giấu thông tin, xáo trộn dữ liệu và thậm chí sử dụng các tài khoản công khai của mình để đánh lừa những kẻ thu thập dữ liệu và thuật toán. Mục tiêu cốt lõi là đạt được mức độ riêng tư cao nhất có thể, như thể bạn chưa từng xuất hiện trên không gian mạng.
Nắm Vững OSINT và Thực Hành OPSEC để Duy Trì An Toàn Trực Tuyến
Bạn không thể đạt được trạng thái “ẩn mình” (gray man status) nếu không có kiến thức về OSINT (Open Source Intelligence – Tình báo Nguồn Mở) và OPSEC (Operational Security – An ninh Hoạt động). Hiểu rõ cách các cá nhân, tổ chức và thuật toán thu thập dữ liệu của bạn là bước đầu tiên để bảo vệ thông tin cá nhân.
OSINT: Hiểu Cách Dữ Liệu Của Bạn Bị Thu Thập
OSINT đề cập đến các kỹ thuật và phương pháp được sử dụng để thu thập thông tin công khai. Mặc dù bạn không nhất thiết phải trở thành một chuyên gia OSINT, việc nắm vững các kỹ thuật phổ biến mà những kẻ thu thập dữ liệu cá nhân thường sử dụng sẽ giúp bạn củng cố OPSEC trực tuyến của mình. Dưới đây là những kỹ thuật OSINT điển hình mà bạn cần lưu ý:
- Trích xuất web (Web Scraping) và Nghiên cứu Công cụ Tìm kiếm: Thu thập thông tin từ các trang web công khai và sử dụng các công cụ tìm kiếm để khám phá dữ liệu.
- Hồ sơ Mạng xã hội (Social Media Profiling): Phân tích các hoạt động, thông tin cá nhân trên mạng xã hội để xây dựng hồ sơ người dùng.
- Tình báo Địa không gian (GEOINT – Geospatial Intelligence): Sử dụng dữ liệu vị trí và hình ảnh để xác định thông tin cá nhân.
- Hồ sơ và Cơ sở dữ liệu Công khai: Truy cập các hồ sơ công khai như dữ liệu đăng ký kinh doanh, hồ sơ tội phạm, và các cơ sở dữ liệu khác.
- Phân tích Hình ảnh và Video: Khai thác siêu dữ liệu (metadata) hoặc thông tin trong hình ảnh và video để tìm kiếm manh mối.
- Tìm kiếm Địa chỉ Email và Tên người dùng: Phát hiện các địa chỉ email hoặc tên người dùng liên quan đến bạn trên các nền tảng khác nhau.
OPSEC: Áp Dụng Biện Pháp Bảo Mật Hiệu Quả
Sau khi làm quen với OSINT, bạn sẽ hiểu rõ hơn về cách thực hiện OPSEC của riêng mình khi sử dụng internet. Trong ngữ cảnh này, OPSEC liên quan đến việc áp dụng các kỹ thuật và phương pháp để đảm bảo bạn luôn ẩn mình trên internet. Bất kỳ biện pháp phòng ngừa nào bạn thực hiện khi sử dụng internet đều có thể được coi là một phần của OPSEC cá nhân.
Dưới đây là một vài thói quen OPSEC quan trọng mà chuyên gia bảo mật khuyên dùng và bạn nên áp dụng nghiêm túc để tăng cường an ninh trực tuyến của mình:
- Sử dụng Giao tiếp Được Mã hóa: Các ứng dụng như Signal và WhatsApp cung cấp mã hóa đầu cuối, giúp bảo vệ tin nhắn của bạn khỏi bị đọc lén.
- Che giấu Siêu dữ liệu (Metadata): Trước khi chia sẻ ảnh hoặc tài liệu, hãy loại bỏ siêu dữ liệu có thể tiết lộ vị trí hoặc thông tin thiết bị của bạn. Các công cụ như ExifTool có thể hỗ trợ việc này.
- Duyệt web Ẩn danh: Sử dụng các trình duyệt tập trung vào quyền riêng tư và dịch vụ như Tor và VPN để che giấu danh tính và hoạt động trực tuyến của bạn.
- Hộp cát Ảo (Virtual Sandboxing): Thực hiện các hoạt động có rủi ro về quyền riêng tư cao trên máy ảo, hệ điều hành khởi động trực tiếp từ USB hoặc phần cứng chuyên dụng để cô lập rủi ro.
- Tương tác có Chọn lọc: Hãy cẩn trọng với bất kỳ tương tác mạng xã hội nào bạn thực hiện trực tuyến. Hạn chế tương tác với các bài đăng nếu không thực sự cần thiết. Điều này có vẻ hiển nhiên, nhưng nó rất quan trọng để nhấn mạnh.
Có rất nhiều điều bạn có thể làm để nâng cao OPSEC trực tuyến, nhưng đây là những điểm khởi đầu tốt nhất.
Tẩy Xóa Dấu Vết Dữ Liệu Cá Nhân Khỏi Internet
Điện thoại hiển thị ứng dụng Facebook với các tùy chọn vô hiệu hóa và xóa tài khoản, minh họa việc gỡ bỏ dữ liệu cá nhân khỏi internet.
Khi cố gắng ẩn danh trên web, trước tiên bạn sẽ muốn tẩy xóa bất kỳ dữ liệu nào của mình khỏi internet. Điều này bao gồm việc xóa các tài khoản trực tuyến cũ và không sử dụng, tắt tính năng gắn thẻ trên mạng xã hội, yêu cầu các nhà môi giới dữ liệu (data brokers) xóa thông tin của bạn khỏi cơ sở dữ liệu của họ, gỡ bỏ thông tin liên hệ và địa chỉ khỏi trang web cá nhân của bạn, v.v.
Mục tiêu ở đây là xóa, ẩn hoặc khóa bất kỳ dữ liệu nào của bạn mà bạn có thể tìm thấy trên internet. Hãy kiểm tra qua các công cụ tìm kiếm khác nhau và tìm kiếm tên và tên người dùng của bạn để xem dữ liệu nào có sẵn công khai. Xem xét Google, Firefox, Bing và các trang mạng xã hội có chức năng tìm kiếm như Facebook, Instagram, X (trước đây là Twitter), và bất kỳ mạng xã hội nào bạn có liên kết. Nếu có thể, hãy thử tìm kiếm với tư cách khách, với một tài khoản và ở chế độ ẩn danh trên trình duyệt bạn yêu thích.
Sau khi đã nghiên cứu kỹ lưỡng sự hiện diện trực tuyến của mình, hãy liệt kê tất cả thông tin có thể liên quan đến bạn: đây là các mục tiêu của bạn. Tìm cách xóa chúng khỏi internet hoặc ít nhất là ẩn hoặc khóa chúng để ngăn bất kỳ ai tìm hiểu sâu hơn. Để quá trình này nhanh hơn và thuận tiện hơn nhiều, dưới đây là một số tính năng, công cụ và dịch vụ được khuyến nghị:
- Cài đặt Quyền riêng tư và Bảo mật dữ liệu: Các nền tảng mạng xã hội thường cung cấp các cài đặt quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu. Bạn có thể sử dụng các cài đặt này để ẩn và khóa dữ liệu cá nhân, tránh phải tự tay gỡ thẻ và bỏ thích/yêu thích các bài đăng có thể liên quan đến mình.
- Dịch vụ Gỡ bỏ Dữ liệu: Nếu việc tự tay yêu cầu từng nhà môi giới dữ liệu xóa thông tin trở nên quá sức, các dịch vụ như Incogni có thể giúp bạn xử lý công việc nặng nhọc này.
- justdelete.me: Khi xóa các tài khoản cũ và không sử dụng, bạn có thể dùng công cụ trực tuyến justdelete.me để tìm bất kỳ tài khoản nào được liên kết với địa chỉ email của bạn.
Giai đoạn này sẽ khá tẻ nhạt và tốn thời gian. Nó có thể mất vài ngày, vài tuần hoặc thậm chí vài tháng, tùy thuộc vào lượng dữ liệu bạn đã cung cấp trong quá khứ.
Tạo Các Tài Khoản Ẩn Danh và Bảo Mật Mới
Hình ảnh một người dùng laptop với màn hình đăng nhập, nút "Đăng nhập bằng Google" bị gạch chéo, biểu thị việc tạo tài khoản ẩn danh mà không liên kết với thông tin cá nhân hiện có.
Sau khi đã xóa/ẩn/khóa thông tin cá nhân của mình trên internet, bạn có thể chọn không bao giờ sử dụng internet nữa, hoặc làm như nhiều người vẫn làm: tạo các tài khoản ẩn danh và tài khoản không thể liên kết với bạn.
Khi thực hành OPSEC, trước tiên hãy tạo một email mới. Thay vì đăng ký Gmail hay Yahoo Mail, hãy tạo email từ các nhà cung cấp tập trung vào quyền riêng tư hơn. Proton Mail là một lựa chọn tốt vì họ không yêu cầu số điện thoại khi đăng ký. Tất nhiên, bạn luôn có thể thử đăng ký Gmail ẩn danh bằng cách sử dụng một số điện thoại dùng một lần từ các ứng dụng cung cấp dịch vụ như vậy.
Sau khi có địa chỉ email ẩn danh, bạn có thể tạo các tài khoản mạng xã hội ẩn danh bằng email mới này. Khi đăng ký, hãy đảm bảo bạn không sử dụng bất kỳ thông tin nào có thể liên kết với danh tính trực tuyến đã có của bạn. Sử dụng các bí danh/tên giả mà bạn chưa từng dùng trước đây và tránh cung cấp thêm thông tin ngoài những gì bắt buộc.
Nếu bạn cũng muốn tạo tài khoản ẩn danh, hãy thử sử dụng VPN và cô lập hoạt động này trong một máy ảo. Một phương pháp hiệu quả khác là đến một quán cà phê và sử dụng một máy tính chuyên dụng để tạo các tài khoản này, đảm bảo không có dấu vết số nào từ thiết bị cá nhân của bạn.
Xáo Trộn Dữ Liệu và Đánh Lừa Thuật Toán
Màn hình điện thoại hiển thị tin tức bảo mật với nền mã hóa, tượng trưng cho việc xáo trộn dữ liệu và đánh lừa thuật toán để bảo vệ quyền riêng tư số.
Bạn đã bao giờ tìm kiếm thứ gì đó trên internet và cảm thấy khó chịu vì không thể tìm thấy thông tin chính xác do lượng nội dung gây hiểu lầm trực tuyến quá nhiều chưa? Tại sao không áp dụng ý tưởng tương tự với dữ liệu cá nhân của bạn?
Hãy giữ cho các tài khoản trực tuyến chính của bạn hoạt động và sử dụng chúng để cung cấp dữ liệu sai lệch và không liên quan về bạn. Nếu các bài đăng cũ của bạn không còn phù hợp và bạn không nghĩ nó có thể ảnh hưởng đến quyền riêng tư của mình, bạn có thể giữ chúng ở chế độ công khai. Sau đó, bạn thêm thông tin ngẫu nhiên/sai sự thật để đánh lừa bất kỳ ai đang cố gắng tìm thông tin về bạn.
Việc xáo trộn các mục tìm kiếm của bạn có thể làm rối loạn thuật toán hơn nữa. Một số người dùng sử dụng tập lệnh Python tùy chỉnh để tự động thực hiện các tìm kiếm ngẫu nhiên thường xuyên trên thiết bị của họ. Bạn có thể đạt được hiệu quả tương tự bằng cách thường xuyên tìm kiếm những thứ không liên quan đến bạn và sở thích của bạn. Bạn sẽ biết nó đang hoạt động khi quảng cáo và đề xuất bắt đầu trở nên ngẫu nhiên.
Sự đánh lừa và xáo trộn dữ liệu hiệu quả đòi hỏi sự kiên nhẫn và nhất quán. Đừng đột ngột tìm kiếm những thứ ngẫu nhiên quá xa so với sở thích hiện tại của bạn. Bạn cũng không nên đăng những thứ mà mọi người biết là không đúng về bạn. Bạn sẽ muốn dữ liệu của mình dần dần thay đổi từ các sự thật cá nhân thành hư cấu không thể nhận ra.
Ngày nay, việc xóa bỏ hoàn toàn sự hiện diện trực tuyến của bạn là gần như không thể. Tuy nhiên, bằng cách tìm hiểu về OSINT, thực hành OPSEC và xáo trộn dữ liệu của mình, bạn vẫn có thể trải nghiệm cùng mức độ riêng tư như thể bạn chưa bao giờ có mặt trên internet. Hãy bắt đầu hành trình bảo vệ quyền riêng tư số của bạn ngay hôm nay!
