Trong số tất cả các vật dụng cá nhân mà bạn mang theo, điện thoại thông minh luôn là một trong những mục tiêu dễ dàng nhất cho kẻ gian. Mặc dù cả Android và iOS đều đã tích hợp các biện pháp theo dõi thiết bị mạnh mẽ như Find My Device của Google hay Find My của Apple, nhưng vẫn có nhiều cách mà kẻ trộm có thể sử dụng để vô hiệu hóa khả năng định vị điện thoại sau khi đã chiếm đoạt. Việc nắm rõ những thủ đoạn này không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về rủi ro mà còn có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ thiết bị của mình. Bài viết này sẽ đi sâu vào 5 phương pháp phổ biến mà kẻ trộm thường áp dụng để biến chiếc điện thoại bị đánh cắp của bạn trở nên “vô hình” trước các công cụ theo dõi.
1. Chế Độ Máy Bay (Airplane Mode) để Ngắt Kết Nối Định Vị
Một trong những hành động đầu tiên và đơn giản nhất mà kẻ trộm thường thực hiện sau khi có được điện thoại của bạn là bật chế độ máy bay. Đây là cách nhanh nhất và dễ dàng nhất để vô hiệu hóa tất cả các kết nối di động (3G/4G/5G), Bluetooth và Wi-Fi mà điện thoại đang có. Điều đáng lo ngại hơn là cả iOS (qua Trung tâm điều khiển) và Android (qua bảng thông báo) đều cho phép truy cập nhanh vào nút bật/tắt chế độ máy bay mà không cần mở khóa thiết bị.
Điện thoại Pixel hiển thị chế độ máy bay trong bảng thông báo
Điện thoại của bạn cần có kết nối internet để cập nhật vị trí trên mạng Find My của Apple hoặc Find My Device của Google. Một số thiết bị mới hơn có khả năng cập nhật vị trí ngay cả khi đã tắt nguồn, nhưng trừ khi bạn sở hữu một chiếc điện thoại tương đối hiện đại, thiết bị của bạn rất có thể sẽ mất tín hiệu ngay khi chế độ máy bay được kích hoạt.
Để chống lại điều này, bạn nên xem xét việc vô hiệu hóa quyền truy cập vào các điều khiển thiết bị khi điện thoại bị khóa. Trên iPhone, bạn có thể thay đổi cài đặt này tại Cài đặt > Face ID & Mật mã > Cho phép truy cập khi bị khóa và tắt Trung tâm điều khiển. Tại đây, bạn cũng nên xem xét những mục khác mà bạn không muốn kẻ trộm truy cập. Trên Android, cài đặt này khác nhau tùy theo thiết bị; hãy thử tìm trong phần Màn hình khóa hoặc mục tương tự trong Cài đặt.
2. Vứt Bỏ Thẻ SIM của Bạn
Thẻ SIM là cách duy nhất để điện thoại của bạn có thể kết nối internet khi bạn ở ngoài và không có Wi-Fi. Nếu mất kết nối di động, việc theo dõi thiết bị sẽ trở nên khó khăn, cho dù là qua internet hay qua phương pháp định vị tam giác sóng di động (cell phone triangulation) – một phương pháp thường được cơ quan thực thi pháp luật sử dụng để theo dõi số điện thoại hoặc thiết bị qua số IMEI của chúng.
Đây là một trong những lý do lớn nhất khiến nhiều chuyên gia khuyên bạn nên sử dụng eSIM để tăng cường bảo mật cho điện thoại thông minh. eSIM sẽ không bảo vệ dữ liệu của bạn khỏi bị truy cập hay ngăn điện thoại bị đánh cắp, nhưng chúng không dễ dàng bị tháo bỏ như SIM vật lý. Điều này có nghĩa là điện thoại của bạn vẫn có thể đăng ký trên mạng của nhà mạng và, nếu bạn bật dữ liệu di động, nó sẽ có thể cập nhật vị trí trên dịch vụ theo dõi mà bạn đang sử dụng. Điều này giúp bạn và cơ quan chức năng dễ dàng theo dõi thiết bị bị mất.
Tuy nhiên, eSIM không hoàn toàn an toàn; người có đủ chuyên môn kỹ thuật vẫn có thể vô hiệu hóa chúng. Nhưng mức độ chuyên môn kỹ thuật cần thiết để làm như vậy là rất cao và có lẽ không phải là thứ mà một kẻ trộm điện thoại hay móc túi thông thường có thể có. Điều này cũng khiến điện thoại của bạn trở nên vô dụng trên thị trường đồ cũ, đồng nghĩa với việc thủ phạm không thể bán nó ngay lập tức sau khi đánh cắp.
3. Khôi Phục Cài Đặt Gốc và Flash ROM Mới
Trên các thiết bị cũ không có các tính năng bảo vệ khôi phục cài đặt gốc hiện đại, kẻ trộm có thể khôi phục cài đặt gốc điện thoại của bạn hoặc cài đặt một hệ điều hành mới để biến nó thành một thiết bị mới. Đây không phải là một quy trình dễ dàng nhất, nhưng chắc chắn dễ hơn so với việc thay thế eSIM. Hầu hết các cửa hàng sửa chữa điện thoại đều có thể flash một ROM mới trên điện thoại hiện có để bỏ qua tất cả các biện pháp bảo vệ đang hoạt động.
Điện thoại Android thường dễ bị tấn công bởi phương pháp này hơn iPhone, đặc biệt là khi xem xét số lượng ROM điện thoại thông minh có sẵn để tải xuống trực tuyến. Lưu ý rằng điều này yêu cầu bootloader của thiết bị phải được mở khóa, vì vậy một lần nữa, cần một số chuyên môn kỹ thuật để thực hiện thao tác này.
Tuy nhiên, với một số kẻ trộm thực hiện các sửa đổi phần cứng cho điện thoại để thay thế các bộ vi xử lý và mạch cụ thể, điều này vẫn có thể xảy ra. Android cũng có tính năng Bảo vệ Khôi phục Cài đặt Gốc (Factory Reset Protection – FRP) được cho là sẽ làm cho điện thoại của bạn không thể sử dụng được bằng cách khóa quy trình đặt lại trong trường hợp bị đánh cắp. Nhưng tính năng này không hoàn toàn an toàn, và có những cách để bỏ qua các biện pháp bảo vệ để tội phạm có thể sử dụng điện thoại bị đánh cắp mà không cần cung cấp bất kỳ bằng chứng sở hữu nào.
4. Thay Đổi Số IMEI
Một phương pháp hiệu quả khác, mặc dù đòi hỏi kỹ thuật cao, để ngăn bạn theo dõi điện thoại là thay đổi số IMEI. Số IMEI (International Mobile Equipment Identity) là một mã gồm 15 chữ số duy nhất xác định điện thoại của bạn trên mạng của nhà mạng. Miễn là điện thoại của bạn có thẻ SIM đang hoạt động và kết nối với mạng, nó sẽ báo cáo số IMEI của mình và do đó có thể được theo dõi.
Số IMEI trên màn hình điện thoại Android
Việc thay đổi số IMEI không hợp pháp ở nhiều quốc gia, nhưng ở một số nơi lại không có luật chống lại điều này. Tuy nhiên, việc thực hiện đúng cách không hề dễ dàng; làm như vậy là một trong những hành động phức tạp về mặt kỹ thuật nhất mà kẻ trộm có thể thực hiện để “lật kèo” một thiết bị bị đánh cắp và bán nó trên thị trường đồ cũ. Có các công cụ có sẵn trên internet có thể sửa đổi số IMEI của thiết bị, nhưng điều này thường chỉ là tạm thời và không che giấu số thực.
Đây là một phương pháp khác áp dụng nhiều hơn cho các thiết bị Android so với iPhone, mặc dù nó còn phụ thuộc vào loại chipset mà thiết bị Android của bạn sử dụng.
5. Sửa Đổi Phần Cứng
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, có thể thay thế hoặc loại bỏ các bộ vi xử lý/linh kiện trên bo mạch chủ điện thoại của bạn để bỏ qua các biện pháp bảo vệ và mở khóa/đặt lại một thiết bị bị đánh cắp. Đây là một phương pháp mà tác giả bài viết gốc đã có kinh nghiệm trực tiếp khi điều tra vụ trộm chiếc Pixel 7a của mình, khi anh gặp một cửa hàng sửa chữa điện thoại mờ ám hứa hẹn khả năng “sửa chữa” gần như vượt quá giới hạn pháp luật.
Nhiều giải pháp bảo vệ cấp kernel hoặc cấp phần cứng hoạt động trên các linh kiện riêng lẻ. Vì vậy, nếu ai đó thay thế toàn bộ một mạch tích hợp trên bo mạch chủ điện thoại của bạn, về lý thuyết, điều đó có thể bỏ qua các biện pháp bảo vệ như vậy. Phương pháp này đáng ngạc nhiên là khá tiết kiệm chi phí để thực hiện, và bất kỳ kỹ thuật viên sửa chữa nào làm việc với bo mạch chủ điện thoại đều có thể xác định các linh kiện dễ bị tổn thương với một chút nghiên cứu.
Kỹ thuật viên đang sửa chữa điện thoại thông minh
Điểm tích cực duy nhất ở đây là các phương pháp như vậy phần lớn phụ thuộc vào khả năng của kẻ trộm hoặc mạng lưới liên kết của chúng. Đây là một thực tế phổ biến ở Ấn Độ, nơi được coi là một trong những thị trường điện thoại thông minh cạnh tranh nhất (và lớn nhất) thế giới.
Nhiều người tìm kiếm các dịch vụ sửa chữa giá rẻ thay vì vứt bỏ điện thoại của họ, và các kỹ thuật viên đã tìm ra cách sửa chữa hoặc làm việc với nhiều loại bo mạch chủ điện thoại và các chip khác nhau. Nếu việc thay thế một con chip có thể làm cho điện thoại của bạn “sống lại”, thì nó cũng có thể mở khóa hoặc vô hiệu hóa khả năng theo dõi của thiết bị.
Khi điện thoại thông minh ngày càng trở nên thông minh hơn, việc theo dõi chúng khi bị mất cũng trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên, kẻ trộm điện thoại cũng ngày càng tinh vi hơn trong việc tìm cách đưa chúng ra khỏi tầm kiểm soát. Biện pháp phòng vệ tốt nhất của bạn vẫn là đơn giản nhất: hãy luôn cảnh giác ở nơi công cộng và tránh để điện thoại của bạn bị đánh cắp ngay từ đầu. Đây là một tình huống bực bội – và thường tốn kém – như kinh nghiệm cá nhân của tác giả đã chứng minh. Hãy luôn ưu tiên sự an toàn và bảo mật cho chiếc điện thoại quý giá của bạn.
