Mỗi ngày, tôi nhận được nhiều tin nhắn rác hơn là tin nhắn thật, và chỉ cần mở một liên kết độc hại thôi cũng có thể khiến tôi phải trả giá đắt – từ các vụ lừa đảo phishing, bị đánh cắp dữ liệu, cho đến nhiễm phần mềm độc hại. Vì vậy, khi một tin nhắn lạ xuất hiện, tôi luôn biết rằng không nên vội vàng nhấn vào liên kết. Việc trang bị kiến thức về cách nhận biết và kiểm tra tin nhắn lừa đảo là vô cùng cần thiết để bảo vệ thông tin cá nhân và tài sản của bạn khỏi những nguy cơ tiềm ẩn trên không gian mạng. Hãy cùng thuthuatmeohay.com tìm hiểu các bước để phát hiện và xử lý những tin nhắn đáng ngờ này.
1. Kiểm Tra Kỹ Thông Tin Người Gửi Tin Nhắn
Điều đầu tiên tôi làm khi nhận được một tin nhắn có liên kết đáng ngờ là xác minh danh tính người gửi. Nếu tin nhắn đến từ một số điện thoại không quen thuộc, một mã SMS ngắn (short code) lạ lẫm, hoặc một mã quốc tế không rõ nguồn gốc, đó là một dấu hiệu đáng báo động. Tôi không thể đếm xuể số lần mình nhận được những lời mời kết bạn hoặc yêu cầu tự sướng mạo hiểm từ các số +91 – có lẽ vì tôi đã từng nghĩ rằng việc liên kết số điện thoại cá nhân vào tiểu sử Instagram là một ý hay.
Khi phát hiện một số lạ, tôi thường sử dụng các ứng dụng định danh cuộc gọi như Truecaller để kiểm tra xem số đó có liên quan đến những kẻ lừa đảo hay một doanh nghiệp hợp pháp nào không.
Thông tin liên hệ của số gửi tin nhắn đáng ngờ
Tôi cũng xem xét xem liệu nội dung tin nhắn có hợp lý trong ngữ cảnh hay không. Nếu tin nhắn tự xưng là từ một dịch vụ mà tôi đang sử dụng, số điện thoại gửi đến phải khớp với số được liệt kê trên trang web chính thức của họ – các công ty hợp pháp không bao giờ gửi tin nhắn từ những số ngẫu nhiên. Ngoài ra, tôi áp dụng một chút suy luận thông thường: tôi không nên nhận được lời mời phỏng vấn từ các công ty mà tôi chưa từng ứng tuyển, hoặc khảo sát đánh giá từ các dịch vụ giao hàng mà tôi chưa từng sử dụng. Nếu bạn không phải là người chủ động liên hệ trước, khả năng cao đó là một tin nhắn lừa đảo.
2. Phân Tích Nội Dung Tin Nhắn và URL Để Tìm Dấu Hiệu Bất Thường
Trước khi cân nhắc nhấn vào liên kết trong một tin nhắn từ số lạ, tôi luôn kiểm tra kỹ lưỡng nội dung tin nhắn và URL. Chi tiết đầu tiên tôi xem xét là liệu họ có sử dụng các chiến thuật khẩn cấp hoặc gây áp lực hay không. Khi tôi thấy các cụm từ như “Tài khoản của bạn sẽ bị khóa trong 24 giờ” hoặc “Nhấn ngay để không bỏ lỡ ưu đãi này,” tôi ngay lập tức cảm thấy nghi ngờ. Nếu một công ty thực sự cần tôi hành động khẩn cấp, họ sẽ liên hệ qua các kênh chính thức – chứ không phải một tin nhắn đơn lẻ, đáng ngờ.
Lỗi ngữ pháp và chính tả trong tin nhắn là một dấu hiệu nhận biết lớn khác, vì các công ty uy tín hiếm khi mắc lỗi. Các lỗi trong URL thậm chí còn là một cảnh báo lớn hơn. Những lỗi phổ biến nhất là thiếu chữ hoặc thay thế tinh vi, ví dụ: “paypl” thay vì PayPal trong một URL giả mạo như “paypl-support.info”. URL thậm chí có thể trông thật nếu bạn không nhìn kỹ hơn và phát hiện những sự thay đổi lừa đảo tinh vi như “paypa1”. May mắn thay, hầu hết các ứng dụng nhắn tin cho phép bạn nhấn giữ lâu vào liên kết để xem trước mà không cần mở – mặc dù bạn nên cẩn thận khi tương tác với một liên kết có thể nguy hiểm. Một số ứng dụng thậm chí còn tự động hiển thị bản xem trước cho bạn.
Tin nhắn từ Smartcash trên điện thoại Android với tùy chọn xem trước liên kết
Nếu tôi đang dùng máy tính xách tay, tôi chỉ cần di chuột qua liên kết để kiểm tra xem nó thực sự dẫn đến đâu – không cần nhấn vào.
3. Sử Dụng Các Công Cụ Quét Liên Kết Trực Tuyến Để Xác Định Nguy Hiểm
Nếu tôi không thể xem trước liên kết – hoặc chỉ muốn có thêm sự đảm bảo – tôi sao chép và dán nó vào một công cụ quét liên kết để có được đánh giá chính xác hơn về mức độ an toàn.
Công cụ yêu thích của tôi là tìm kiếm Google Safe Browsing vì nó dễ sử dụng (và tôi hơi thiên vị các sản phẩm của Google). Chỉ cần dán liên kết vào ô Check site status (Kiểm tra trạng thái trang web), nhấn Enter, và chỉ trong vài giây, bạn sẽ biết liệu nó có bị gắn cờ là không an toàn hay không.
Kiểm tra trang web trên Google Safe Browsing không tìm thấy nội dung không an toàn
Các lựa chọn đáng tin cậy khác bao gồm VirusTotal và URLVoid, các công cụ này kiểm tra xem các nguồn an ninh mạng đã xác định liên kết đó là độc hại hay chưa. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng kết quả “không tìm thấy nội dung không an toàn” không có nghĩa là liên kết đó vô hại; nó có thể chỉ có nghĩa là trang web chưa được kiểm tra. Vì vậy, khi nghi ngờ, hãy luôn chọn cách an toàn nhất.
4. Báo Cáo Tin Nhắn Lừa Đảo Trước Khi Xóa Bỏ
Nếu một tin nhắn được xác nhận là lừa đảo, đừng chỉ bỏ qua nó. Báo cáo sẽ giúp ngăn chặn những người khác trở thành nạn nhân. Hầu hết điện thoại và ứng dụng nhắn tin đều có tùy chọn Chặn và báo cáo spam. Chặn sẽ ngăn người gửi nhắn tin cho bạn lần nữa, trong khi báo cáo sẽ đảm bảo nhà mạng của bạn gắn cờ số điện thoại lừa đảo đó.
Cửa sổ bật lên xác nhận chặn và báo cáo số điện thoại spam
Ngoài việc báo cáo cho nhà mạng, bạn cũng nên báo cáo vụ lừa đảo cho công ty bị mạo danh. Hầu hết các ngân hàng, dịch vụ giao hàng và các thương hiệu lớn đều có các trang chuyên dụng để báo cáo lừa đảo. Họ sẽ yêu cầu bạn chuyển tiếp một bản sao của tin nhắn hoặc ảnh chụp màn hình để họ có thể chống lại các hành vi giả mạo tốt hơn.
Nếu bạn nhiệt tình như tôi, bạn cũng có thể báo cáo vụ lừa đảo cho các cơ quan chức năng hoặc cơ quan an ninh mạng địa phương. Nhiều quốc gia có các trang web chính thức để báo cáo các vụ lừa đảo phishing. Một khi bạn đã hoàn thành phần việc của mình, hãy xóa tin nhắn và tiếp tục. Tuyệt đối không trả lời, vì việc tương tác với những kẻ lừa đảo chỉ khiến bạn trở thành mục tiêu lớn hơn. Hãy luôn nhớ rằng, nếu có điều gì đó không ổn, hãy tin vào trực giác của bạn. Bỏ qua tin nhắn luôn là lựa chọn an toàn nhất khi bạn không chắc chắn.
Tin nhắn lừa đảo là một mối đe dọa dai dẳng trong thế giới kỹ thuật số. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng các bước kiểm tra và phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả, bạn hoàn toàn có thể tự bảo vệ mình và những người xung quanh. Hãy luôn cảnh giác, chủ động kiểm tra thông tin và sử dụng các công cụ hỗ trợ để nhận diện các dấu hiệu lừa đảo. Chia sẻ bài viết này để cùng lan tỏa kiến thức bảo mật, giúp cộng đồng người Việt an toàn hơn trên không gian mạng!
