Cải Thiện Tốc Độ Internet: Bí Quyết Từ Việc Thay Đổi DNS Server

Trong thế giới số ngày nay, tốc độ internet luôn là yếu tố được ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, không ít người dùng gặp phải tình trạng khó chịu: dù gói cước internet có băng thông cao, việc duyệt web đôi khi vẫn rất ì ạch, tải trang chậm chạp và giật lag khó chịu. Tôi cũng từng hoài nghi về các “mẹo tăng tốc internet” đơn giản, đặc biệt là việc thay đổi cài đặt DNS. Liệu một sự thay đổi tưởng chừng nhỏ bé này có thực sự tạo nên sự khác biệt đáng kể? Trải nghiệm cá nhân của tôi với việc chuyển đổi DNS đã mang lại một câu trả lời bất ngờ, phá vỡ mọi nghi ngờ ban đầu và mở ra một phương pháp hiệu quả để cải thiện đáng kể trải nghiệm duyệt web.

Lý Do Tôi Cân Nhắc Thay Đổi DNS và Khám Phá Vấn Đề

Dù có đường truyền internet được đánh giá là nhanh và ổn định, tôi vẫn thường xuyên đối mặt với tình trạng mạng bị “ì ạch” một cách khó hiểu. Khi đang xem video trực tuyến hay lướt qua các trang web yêu thích, thời gian tải thường kéo dài, khiến trải nghiệm bị gián đoạn. Tôi đã thử kiểm tra tốc độ internet nhiều lần và luôn xác nhận rằng băng thông vẫn ổn định, điều này càng làm tôi bối rối hơn về nguyên nhân gây ra sự chậm trễ này.

Sau một thời gian tìm hiểu sâu hơn, tôi dần nhận ra rằng vấn đề có thể nằm ở máy chủ DNS (Domain Name System) của nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP). DNS có thể ví như một “sổ danh bạ” khổng lồ của internet, có nhiệm vụ chuyển đổi các tên miền dễ nhớ (ví dụ: thuthuatmeohay.com) thành địa chỉ IP số (ví dụ: 192.168.1.1) mà máy tính có thể hiểu được để kết nối đến đúng máy chủ. Khi bạn gõ một tên miền vào trình duyệt, yêu cầu của bạn sẽ được gửi đến máy chủ DNS để “tra cứu” địa chỉ IP tương ứng, sau đó mới kết nối đến trang web.

Vấn đề thường gặp là nhiều ISP vận hành các máy chủ DNS bị quá tải hoặc không được bảo trì tốt, tạo ra nút thắt cổ chai trong quá trình duyệt web. Ngay cả khi đường truyền internet của bạn rất nhanh, việc tra cứu DNS chậm sẽ khiến trình duyệt phải chờ đợi lâu hơn để xác định nơi gửi yêu cầu, từ đó làm cho việc duyệt web trở nên ì ạch.

Nhận thức được điều này, tôi quyết định kiểm tra hiệu suất của máy chủ DNS của ISP mình so với các lựa chọn thay thế. Tôi đã tải về công cụ GRC’s DNS Benchmark, một phần mềm miễn phí cho phép so sánh hiệu suất của máy chủ DNS hiện tại với hơn 200 nhà cung cấp DNS công cộng khác nhau cùng lúc. Kết quả đã nói lên tất cả: các máy chủ DNS của Google (8.8.8.8 và 8.8.4.4) và Cloudflare (1.1.1.1) liên tục cho thời gian phản hồi nhanh nhất tại vị trí của tôi.

Kết quả kiểm tra hiệu năng DNS bằng GRC DNS Benchmark, so sánh tốc độ phản hồi của các máy chủ DNS khác nhau. Hình ảnh minh họa Google DNS và Cloudflare DNS có tốc độ nhanh hơn.

Điều thực sự gây chú ý là máy chủ DNS của ISP tôi lại nằm ở vị trí thấp hơn nhiều trên biểu đồ, xác nhận nghi ngờ của tôi rằng đây chính là nguyên nhân gây ra tình trạng duyệt web chậm chạp đôi khi xảy ra. Mặc dù sự khác biệt về thời gian phản hồi được đo bằng mili giây có vẻ nhỏ, nhưng những độ trễ này có thể cộng dồn lại, đặc biệt là đối với các dịch vụ yêu cầu nhiều lượt tra cứu DNS. Khác với sự hoài nghi trước đây về các “chiêu trò tăng tốc internet”, việc thay đổi DNS giờ đây có vẻ hoàn toàn hợp lý về mặt kỹ thuật: sử dụng các máy chủ DNS nhanh hơn, đáng tin cậy hơn có thể loại bỏ những độ trễ không cần thiết khi duyệt web.

Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Thiết Lập DNS Tùy Chỉnh Trên Router và Máy Tính Cá Nhân

Để kiểm chứng xem việc chuyển đổi DNS có thực sự tạo ra sự khác biệt hay không, tôi quyết định thiết lập DNS tùy chỉnh trên cả bộ định tuyến (router) và máy tính cá nhân chính của mình. Tôi muốn thử nghiệm cả hai cách tiếp cận để xem phương pháp nào hoạt động hiệu quả hơn và để đảm bảo rằng máy tính xách tay của tôi sẽ sử dụng DNS nhanh ngay cả khi kết nối với mạng Wi-Fi công cộng.

Thiết Lập DNS Trên Router (Áp Dụng Cho Toàn Mạng)

Việc thay đổi DNS trên router là cách tiện lợi nhất để áp dụng cài đặt DNS mới cho tất cả các thiết bị trong mạng của bạn, bao gồm điện thoại thông minh, máy tính bảng, laptop và TV thông minh, mà không cần phải cài đặt riêng lẻ từng thiết bị.

1. Mở trình duyệt web của bạn và nhập địa chỉ IP của router (thường là 192.168.1.1 hoặc 192.168.0.1). Thông tin này thường được in trên nhãn dán ở mặt dưới router hoặc bạn có thể tìm thấy trong tài liệu hướng dẫn của nhà sản xuất.
2. Sau khi đăng nhập vào giao diện quản lý của router, tìm đến phần cài đặt mạng. Tên mục có thể khác nhau tùy thuộc vào thương hiệu và firmware của router, nhưng thường sẽ là Network, Internet, WAN Settings, hoặc Advanced Settings.
3. Tìm tùy chọn liên quan đến cài đặt DNS. Trong trường hợp của tôi, đó là Network > Interfaces > WAN > Advanced Settings. Tại đây, tôi đã bỏ chọn hộp kiểm “Use DNS servers advertised by peer” (hoặc một tùy chọn tương tự như “Automatic DNS” hay “Obtain DNS from ISP”).
4. Trong trường Use custom DNS servers (Sử dụng máy chủ DNS tùy chỉnh), tôi đã nhập hai địa chỉ sau:
   • Primary DNS (DNS chính): 8.8.8.8 (hoặc 8.8.4.4 của Google DNS)
   • Secondary DNS (DNS phụ): 1.1.1.1 (của Cloudflare DNS)
5. Cuối cùng, lưu lại các thay đổi và khởi động lại router. Sau khi khởi động lại, mọi thiết bị kết nối với mạng của bạn sẽ tự động sử dụng các máy chủ DNS mới này.

Việc thiết lập DNS trên router rất tiện lợi vì bạn chỉ cần thực hiện một lần duy nhất, và tất cả các thiết bị kết nối vào mạng đều sẽ được hưởng lợi, không cần lặp lại quá trình trên từng thiết bị riêng lẻ.

Thiết Lập DNS Trực Tiếp Trên Máy Tính Cá Nhân (Windows)

Có một số trường hợp việc cài đặt DNS trực tiếp trên máy tính cá nhân lại rất hữu ích, ví dụ như khi bạn sử dụng Wi-Fi công cộng hoặc khi bạn cần sử dụng một dịch vụ DNS đặc biệt như Smart DNS để truy cập nội dung bị giới hạn địa lý.

Cách 1: Sử dụng Cài đặt Windows 11 hiện đại

1. Vào Settings (Cài đặt) > Network & Internet (Mạng & Internet) > Hardware Properties (Thuộc tính phần cứng).
2. Cuộn xuống phần kết nối Wi-Fi hoặc Ethernet của bạn, tìm DNS Server Assignment (Gán Máy chủ DNS) và chọn Edit (Chỉnh sửa).
3. Chọn tùy chọn Manual (Thủ công), bật IPv4 toggle (chuyển đổi IPv4), sau đó nhập:
   • Preferred DNS (DNS ưa thích): 8.8.8.8 (Google DNS)
   • Alternate DNS (DNS thay thế): 1.1.1.1 (Cloudflare DNS)
4. Nhấn Save (Lưu).

Giao diện cài đặt DNS trên Windows 11, hiển thị tùy chọn cấu hình thủ công cho IPv4 để nhập địa chỉ DNS Preferred và Alternate. Hướng dẫn thay đổi DNS trên hệ điều hành Windows.

Cách 2: Sử dụng Control Panel truyền thống

Nếu bạn quen thuộc với giao diện Control Panel cũ, bạn cũng có thể thực hiện theo cách này:

1. Mở Control Panel, sau đó điều hướng đến Network and Sharing Center (Trung tâm Mạng và Chia sẻ) > Change adapter settings (Thay đổi cài đặt bộ điều hợp).
2. Nhấp chuột phải vào kết nối mạng của bạn (Wi-Fi hoặc Ethernet), chọn Properties (Thuộc tính).
3. Tìm và chọn Internet Protocol Version 4 (TCP/IPv4), sau đó nhấn Properties (Thuộc tính).
4. Chọn Use the following DNS server addresses (Sử dụng các địa chỉ máy chủ DNS sau) và nhập các địa chỉ DNS đã nêu ở trên.
5. Nhấn OK để lưu.

Toàn bộ quá trình này chỉ mất chưa đầy mười phút, và ngay lập tức, máy tính của tôi đã bắt đầu sử dụng các máy chủ DNS mới.

Kết Quả So Sánh Tốc Độ Internet Trước và Sau Khi Thay Đổi DNS

Để đo lường tác động một cách chính xác nhất, tôi đã thực hiện các bài kiểm tra trên nhiều hoạt động trực tuyến khác nhau trước và sau khi thực hiện việc chuyển đổi DNS. Kết quả thu được thực sự rất khả quan và vượt ngoài mong đợi của tôi.

Trước khi chuyển sang sử dụng DNS của Google, công cụ DNSPerf đã chỉ ra rằng máy chủ DNS của ISP tôi mất khoảng 76ms để phân giải một tên miền chuẩn. Sau khi triển khai Google DNS (8.8.8.8 và 8.8.4.4), cùng một bài kiểm tra đã cho thấy thời gian phản hồi giảm xuống chỉ còn 32ms. Các bài kiểm tra tiếp theo trên nhiều trang web khác nhau cũng cho ra kết quả tương tự, chứng minh sự cải thiện rõ rệt về hiệu suất tra cứu DNS.

Giao diện DNSPerf cho thấy tốc độ phản hồi đã cải thiện sau khi chuyển sang Google DNS, minh họa hiệu quả của việc thay đổi máy chủ DNS.

Cải thiện đáng chú ý nhất đến từ việc duyệt các trang web nặng ảnh, những trang tải nội dung từ nhiều tên miền khác nhau. Ví dụ, một trang web mua sắm địa phương của tôi trước đây thường mất 5-6 giây để tải hoàn chỉnh, nhưng sau khi xóa bộ nhớ đệm DNS và đổi DNS, nó dường như tải chỉ trong khoảng một nửa thời gian đó. Hình ảnh, nút bấm và mô tả sản phẩm giờ đây xuất hiện gần như ngay lập tức, mang lại cảm giác duyệt web mượt mà và nhanh nhạy hơn rất nhiều.

Đối với việc truyền phát video, kết quả lại có phần khác biệt. Netflix và YouTube không có sự thay đổi đáng kể về việc giảm tình trạng đệm (buffering) so với trước đây. Điều này có lẽ là do các dịch vụ này sử dụng các mạng phân phối nội dung (CDN) lớn, giúp tối thiểu hóa tác động của DNS. Tuy nhiên, việc duyệt thư viện video và chuyển đổi giữa các video lại cho cảm giác phản hồi nhanh hơn một chút.

Điều thú vị là sự cải thiện được cảm nhận rõ rệt nhất trên các thiết bị cũ của tôi. Chiếc máy tính bảng Amazon Fire HD 10 đời cũ của tôi bỗng nhiên duyệt web nhanh nhạy hơn hẳn, điều này gợi ý rằng một hệ thống DNS hiệu quả đặc biệt có lợi cho các thiết bị có bộ xử lý hạn chế.

Các Lợi Ích Bổ Sung và Một Vài Hạn Chế Khi Thay Đổi DNS

Ngoài việc cải thiện tốc độ rõ rệt, tôi còn nhận ra một số lợi ích khác khi chuyển đổi DNS mà ban đầu tôi không hề lường trước.

Một lý do quan trọng khác để thay đổi DNS là cải thiện quyền riêng tư và bảo mật. Với việc sử dụng DNS của Google hoặc Cloudflare, nhà cung cấp dịch vụ internet của tôi không còn có thể theo dõi mọi trang web tôi truy cập thông qua các yêu cầu DNS. Chính sách quyền riêng tư của Google đối với DNS công cộng của họ cũng rõ ràng hơn so với các điều khoản mơ hồ của ISP tôi về việc thu thập dữ liệu (điều này có thể khác nhau tùy ISP của bạn, hãy kiểm tra chính sách của họ).

Hơn nữa, DNS của Google còn được tích hợp các biện pháp phòng thủ chống lại một loạt các mối đe dọa trực tuyến. Đầu tiên, nó hỗ trợ DNSSEC, giúp ngăn chặn tin tặc chuyển hướng bạn đến các phiên bản giả mạo của trang web (hay còn gọi là tấn công cache poisoning). Nó cũng chặn truy cập vào các tên miền độc hại đã biết và các trang lừa đảo (phishing), vì vậy nếu bạn vô tình nhấp vào một liên kết đáng ngờ, nhiều khả năng Google DNS sẽ chặn kết nối trước khi có bất kỳ điều tồi tệ nào xảy ra. Thêm vào đó, với DNS-over-HTTPS (DoH) và DNS-over-TLS (DoT), các truy vấn DNS của bạn được mã hóa, làm cho việc bất kỳ ai theo dõi hoạt động duyệt web hoặc can thiệp vào yêu cầu của bạn trong quá trình truyền tải trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi DNS cũng không hoàn toàn không có nhược điểm nhỏ. Sau khi thay đổi DNS mặc định, một số dịch vụ dựa trên vị trí địa lý đã ngừng hoạt động như mong đợi. Ví dụ, ứng dụng thời tiết của tôi đôi khi hiển thị dữ liệu cho các thành phố rất xa nơi tôi thực sự đang ở, trừ khi tôi cấp quyền truy cập vị trí, điều mà tôi thường tránh. Một số dịch vụ streaming cũng tạm thời cho rằng tôi đang ở một khu vực khác. Những vấn đề này chỉ xảy ra đôi khi và không gây phiền phức lớn đối với tôi, nhưng trải nghiệm của bạn có thể khác.

Kết Luận

Qua trải nghiệm thực tế, việc thay đổi máy chủ DNS đã chứng minh là một bí quyết đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để cải thiện đáng kể tốc độ duyệt web và trải nghiệm internet nói chung. Từ việc giảm thời gian tải trang trên các website nặng ảnh đến cải thiện độ phản hồi trên các thiết bị cũ, lợi ích mà DNS nhanh mang lại là rất rõ ràng. Không chỉ vậy, việc chuyển sang các DNS công cộng uy tín như Google DNS hay Cloudflare DNS còn giúp tăng cường đáng kể quyền riêng tư và bảo mật trực tuyến của bạn, bảo vệ bạn khỏi các mối đe dọa và sự theo dõi không mong muốn. Mặc dù có một vài hạn chế nhỏ liên quan đến dịch vụ định vị địa lý, nhưng những lợi ích mà việc thay đổi DNS mang lại đã vượt xa những bất tiện đó. Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp đơn giản để tăng tốc độ internet và nâng cao trải nghiệm duyệt web, việc cân nhắc thay đổi DNS server chắc chắn là điều đáng để thử.

Bạn đã từng thử thay đổi DNS để cải thiện tốc độ internet chưa? Hãy chia sẻ trải nghiệm và cảm nhận của bạn dưới phần bình luận nhé!