Trong nhiều năm, tôi đã thử sức với đa nhiệm như một người tung hứng trong rạp xiếc trên sợi dây thừng. Tôi từng nghĩ mình đang hoàn thành rất nhiều việc cho đến khi một màn sương mù tinh thần kỳ lạ xuất hiện khiến tôi phải suy nghĩ lại về các phương pháp làm việc của mình. Tôi bắt đầu thử nghiệm với phương pháp đơn nhiệm – tập trung vào một việc duy nhất tại một thời điểm – và mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn.
Đa Nhiệm: Một Ảo Ảnh Về Năng Suất (Và Lý Do Tôi Phải Thay Đổi)
Trong nhiều năm, tôi đã tin rằng đa nhiệm là liều thuốc chữa trị cho cảm giác tội lỗi về năng suất. Với tư cách là một người viết về công nghệ, tôi thường mở hàng tá tab trình duyệt cho email, bài viết, và các công cụ tìm kiếm. Tôi vừa viết lách vừa xem YouTube, vừa trả lời tin nhắn Slack trong khi đang gọi điện qua WhatsApp. Dường như tôi đang tận dụng tối đa từng phút giây. Nhưng thực tế, tôi chỉ đang quay cuồng trong vòng luẩn quẩn. Tôi thậm chí còn từng tìm hiểu các kỹ thuật để đa nhiệm tốt hơn khi làm việc trực tuyến.
Điều cuối cùng đã thúc đẩy tôi thay đổi chính là sự kiệt sức. Tôi làm việc nhiều giờ liền, nhưng chất lượng đầu ra không hề cải thiện. Thậm chí, tôi còn cảm thấy mọi thứ rời rạc hơn. Tôi không thể nhớ những gì mình vừa đọc cách đó vài phút và gặp khó khăn khi hoàn thành nhiệm vụ mà không bị xao nhãng. Tệ nhất là tôi luôn trong trạng thái “trực tuyến” nhưng hiếm khi hoàn toàn hiện diện. Nỗi sợ thứ hai của tôi là suy giảm nhận thức.
Tôi bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về các nghiên cứu và phát hiện ra một điều đáng ngạc nhiên: chúng ta không thực sự “đa nhiệm”. Bộ não của chúng ta chỉ chuyển đổi nhanh chóng giữa các tác vụ, và theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA), mỗi lần chuyển đổi này đều phải trả giá – giảm sự chú ý, hiệu suất chậm hơn và tăng mệt mỏi tinh thần. Đó là lúc tôi quyết định thử điều ngược lại: đơn nhiệm.
Đơn Nhiệm Trở Thành “Hack” Năng Suất Yêu Thích Của Tôi Như Thế Nào
Tôi không thay đổi triệt để chỉ sau một đêm. Thay vào đó, tôi chọn sửa một thói quen duy nhất: nghe các hướng dẫn trên YouTube trong khi viết bài cho công việc. Điều này tưởng chừng vô hại – chỉ là tiếng ồn nền khi tôi gõ phím. Nhưng thực tế, tôi không tiếp thu được nội dung video cũng như không viết tốt. Các câu chữ của tôi lủng củng, và tôi thường phải xem lại cùng một video sau đó vì tôi không ghi nhớ được gì.
Giờ đây, tôi phân bổ thời gian cụ thể cho cả hai việc. Khi viết, chỉ có tôi và tài liệu. Khi muốn học từ một video, tôi dành toàn bộ sự chú ý cho nó – đeo tai nghe, mở sổ ghi chép. Tôi đã rút ngắn thời gian viết của mình gần 30%, và tôi cũng tiếp thu được nhiều hơn từ các video.
Tôi viết toàn màn hình trên Microsoft Word với Chế độ Tập trung (Focus Mode) hoặc Typora, những công cụ này giúp tôi tập trung tốt hơn đáng kể.
Giao diện Microsoft Word với Chế độ Tập trung (Focus Mode) được bật, hỗ trợ thực hiện đơn nhiệm.
Dưới đây là hai ví dụ khác cho thấy công nghệ từng là một phần trong vấn đề đa nhiệm của tôi – và cách tôi sử dụng nó tốt hơn giờ đây.
Thử Nghiệm 1: Dừng Chuyển Đổi Ứng Dụng Khi Lên Kế Hoạch Tuần
Trước đây: Lịch, danh sách việc cần làm và ghi chú dự án của tôi rải rác trên ba ứng dụng: Google Calendar, Notion và Reminders. Tôi liên tục nhảy qua lại giữa chúng, cố gắng “tối ưu hóa” tuần làm việc của mình. Nhưng cuối cùng, tôi lại bị phân tâm bởi các ghi chú phụ hoặc email.
Bây giờ: Tôi dành 30 phút mỗi Chủ Nhật để lên kế hoạch cho tuần của mình chỉ trên một màn hình duy nhất. Tôi vẫn sử dụng nhiều công cụ, nhưng tôi mở chúng từng cái một. Đầu tiên, tôi xem lại lịch của mình. Sau đó, tôi kiểm tra Notion để nắm bắt mục tiêu dự án. Cuối cùng, tôi thêm các tác vụ vào Reminders. Không còn thao tác Alt-tab. Không còn sự xao nhãng. Thói quen này đã giúp tôi đưa ra các kế hoạch bình tĩnh, rõ ràng hơn mà không bỏ sót bất cứ điều gì.
Thiết lập màn hình làm việc với các ứng dụng Google Calendar, Notion và Apple Reminders, thể hiện quy trình đơn nhiệm trong việc lên kế hoạch tuần.
Bạn có thể thử sử dụng Focus Assist trên Windows hoặc Chế độ Tập trung (Focus Mode) trên macOS và đồng bộ chúng với các thiết bị Apple khác để tắt thông báo khi bạn lên kế hoạch hoặc làm việc.
Thử Nghiệm 2: Không Kiểm Tra Email Khi Đang Trong Cuộc Họp Video
Trước đây: Trong các cuộc họp, tôi thường để hộp thư đến của mình mở. Tôi tự nhủ rằng mình đang duy trì năng suất bằng cách dọn dẹp email. Nhưng tôi đã bỏ lỡ một nửa cuộc trò chuyện và phải yêu cầu mọi người nhắc lại.
Bây giờ: Tôi chuyển sang chế độ toàn màn hình cho cuộc họp và ghi chú bằng bút và giấy hoặc một thiết bị riêng biệt đã tắt thông báo. Tôi chỉ xem email trước hoặc sau cuộc gọi. Sự thay đổi này đã giúp tôi trở thành một người lắng nghe tốt hơn – và một người phản hồi chu đáo hơn.
Cài đặt vô hiệu hóa thông báo trình duyệt Google Chrome, giúp loại bỏ sao nhãng khi thực hiện đơn nhiệm hoặc tham gia cuộc họp trực tuyến.
Nếu bạn sử dụng Zoom hoặc Google Meet, hãy tắt tùy chọn “Hiển thị thông báo email” trong suốt cuộc gọi. Đừng sử dụng chế độ Hình trong hình (Picture-in-Picture) để giữ tab cuộc họp ở trên cùng các tab khác. Việc cắt bỏ dù chỉ một phần giây của sự xao nhãng cũng giúp ích nhiều hơn bạn nghĩ.
Tác Động Của Đơn Nhiệm Lên Bộ Não (Và Cuộc Sống Của Tôi)
Sau vài tuần áp dụng, tôi nhận thấy những thay đổi đáng kinh ngạc. Tôi cảm thấy ít mệt mỏi hơn vào cuối ngày. Trí nhớ của tôi được cải thiện vì tôi không còn phải đọc lại những điều mình vừa đọc. Tôi làm ít việc cùng lúc hơn nhưng lại hoàn thành được nhiều việc hơn.
Tôi cũng bắt đầu yêu thích công việc của mình hơn. Sự tập trung sâu sắc là cần thiết cho công việc chuyên sâu (deep work). Dù là viết một bài báo phức tạp hay đọc nghiên cứu, cảm giác “đạt đến trạng thái tập trung cao độ” giờ đây trở nên gây nghiện. Nhưng giống như mọi thứ, phải mất thời gian để nó trở thành một thói quen.
Cũng có những nhược điểm. Đơn nhiệm không phải lúc nào cũng thực tế. Một số công việc đòi hỏi phải chuyển đổi ngữ cảnh nhanh chóng. Và một số tác vụ, như gấp quần áo, hoàn toàn có thể kết hợp với những việc khác (nghe nhạc) mà không đòi hỏi sự tập trung nhận thức. Nhưng thử thách lớn nhất là thay đổi thói quen của tôi. Đa nhiệm đã định hình lại bộ não để nó khao khát ảo ảnh về năng suất đó. Đơn nhiệm ban đầu mang lại cảm giác buồn chán kỳ lạ. Nhưng tôi đã kiên trì, và sự buồn chán đó cuối cùng đã biến thành sự bình tĩnh.
Cuộc tranh luận giữa đơn nhiệm và đa nhiệm không phải là mới. Nhưng nếu bạn cảm thấy chán nản với cách làm việc sau, bạn cần phải chủ động hơn. Nếu bạn luôn bận rộn nhưng cảm thấy mình chẳng bao giờ hoàn thành được việc gì, hãy thử điều này: chỉ chọn một nhiệm vụ, đặt hẹn giờ 25 phút và không làm gì khác. Chống lại mọi cám dỗ. Chỉ vậy thôi. Thử nghiệm nhỏ này có thể sẽ khiến bạn bất ngờ.
Hãy sử dụng công nghệ để hỗ trợ, không phải để cản trở. Các ứng dụng như Forest, Cold Turkey hoặc ngay cả tính năng Thời gian sử dụng (Screen Time) trên iOS đều có thể giúp chặn các yếu tố gây xao nhãng. Tuy nhiên, nếu bạn muốn đa nhiệm một chút, hãy nhóm các tác vụ tương tự lại với nhau. Ví dụ, nhóm các email, công việc vặt hoặc cuộc họp để bộ não của bạn không phải liên tục chuyển đổi.
Kết Luận
Thực hành đơn nhiệm không chỉ là một phương pháp làm việc; đó là một triết lý giúp bạn tái thiết lập mối quan hệ với công nghệ và thời gian của mình. Bằng cách tập trung hoàn toàn vào một nhiệm vụ tại một thời điểm, bạn không chỉ cải thiện năng suất mà còn giảm thiểu sự mệt mỏi tinh thần, nâng cao chất lượng công việc và tìm thấy niềm vui trong sự tập trung sâu sắc. Đừng để ảo ảnh của đa nhiệm làm lu mờ khả năng thực sự của bạn.
Nếu bạn đang cảm thấy quá tải và mất tập trung, hãy bắt đầu thử nghiệm với đơn nhiệm ngay hôm nay. Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn và cách bạn đã áp dụng nguyên tắc đơn nhiệm vào công việc và cuộc sống hàng ngày để cải thiện năng suất trên website thuthuatmeohay.com nhé!
