Trong suy nghĩ của nhiều người, video game thường bị coi là “kẻ thù” của năng suất, là yếu tố gây xao nhãng và lãng phí thời gian. Tuy nhiên, quan điểm này có thể không hoàn toàn chính xác. Khi được sử dụng một cách chiến lược và có kiểm soát, game không chỉ mang lại phút giây giải trí mà còn có khả năng nâng cao hiệu suất làm việc của bạn, ngay cả trong những ngày bận rộn nhất. Bài viết này sẽ đi sâu vào 5 lợi ích bất ngờ mà việc chơi game đúng cách có thể mang lại, giúp bạn tối ưu hóa năng suất và phát triển kỹ năng cá nhân.
1. Nâng Cao Kỹ Năng Giải Quyết Vấn Đề
Nhiều tựa game được thiết kế để đặt người chơi vào các tình huống phức tạp, đòi hỏi khả năng tư duy và chiến lược để vượt qua. Điển hình là các trò chơi giải đố như Portal hoặc The Witness. Những trò chơi này buộc bạn phải tiếp cận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, khuyến khích tư duy sáng tạo để vượt qua các thử thách hóc búa, đôi khi khiến bạn phải “vắt óc” suy nghĩ.
Hình ảnh mở đầu game The Witness trên PS4, minh họa cho việc rèn luyện tư duy giải quyết vấn đề.
Một ví dụ khác là các game xây dựng bộ bài (deck builder) như Slay the Spire hay các trò chơi chiến lược thời gian thực (RTS) như Sid Meier’s Civilization VII. Các game này yêu cầu bạn phải liên tục thử nghiệm các giải pháp khác nhau, quản lý và tối ưu hóa tài nguyên để vượt qua những trở ngại khó khăn. Khi bạn chơi và thành công trong những thể loại game này, bạn sẽ cải thiện được sự linh hoạt trong tư duy (cognitive flexibility) – một kỹ năng quan trọng giúp bạn giải quyết hiệu quả nhiều vấn đề trong cuộc sống và công việc thực tế.
2. Công Cụ Giảm Căng Thẳng Hiệu Quả
Căng thẳng có thể gây ra hàng loạt tác động tiêu cực về thể chất và tâm lý, khiến bạn khó tập trung vào nhiệm vụ hiện tại và dễ rơi vào vòng xoáy trì hoãn. Trong những trường hợp này, công nghệ, đặc biệt là video game, có thể là một phần của giải pháp giảm stress.
Game mang lại sự vui vẻ, cuốn hút và cảm giác hài lòng. Trong một số trường hợp, chơi game thậm chí có thể đưa bạn vào trạng thái dòng chảy (flow state) tương tự như thiền định. Những hiệu ứng tích cực này giúp giảm căng thẳng hoặc cải thiện tâm trạng, cho phép bạn quay trở lại công việc một cách thư giãn và tràn đầy năng lượng hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn cần chọn những game có tính thư giãn để giải tỏa stress, tránh các tựa game gây ức chế như Dark Souls hay các game Soulslike khác.
Tựa game di động Mini Metro, một trò chơi đơn giản về việc xây dựng hệ thống đường sắt bằng cách kết nối các điểm, là một ví dụ điển hình. Chơi ở chế độ Endless (vô tận) loại bỏ áp lực thất bại, cho phép người chơi thư giãn và tận hưởng quá trình xây dựng một hệ thống giao thông hiệu quả.
Giao diện game Mini Metro trên iPhone, một ví dụ về game thư giãn giúp giảm căng thẳng.
Ngoài ra, có rất nhiều tựa game thư giãn khác dành cho di động, console và PC như Animal Crossing: New Horizons, Stardew Valley, Tetris Effect: Connected, Jusant và Farming Simulator 25, đều được biết đến với khả năng giúp người chơi xả stress.
3. Phá Vỡ Sự Đơn Điệu, Chống Cháy Hết Năng Lượng
Khi bạn tập trung vào một nhiệm vụ trong thời gian dài, não bộ có thể trở nên mệt mỏi và kiệt sức. Trong những trường hợp này, việc nghỉ ngơi và làm một điều gì đó khác biệt thường hữu ích để tránh tình trạng kiệt sức (burnout). Đây là lý do tại sao các kỹ thuật quản lý năng suất như Pomodoro lại hiệu quả đến vậy.
Thay vì thực hiện một hoạt động thụ động trong giờ nghỉ như xem YouTube hay lướt mạng xã hội, hãy thử một hoạt động thú vị và mang tính giải trí chủ động. Video game có thể là một công cụ tuyệt vời để ngắt quãng ngày làm việc, cung cấp sự tương tác tích cực giúp làm mới tâm trí của bạn. Các tựa game di động thường được thiết kế cho các phiên chơi ngắn và ngẫu hứng, rất phù hợp để giải lao nhanh chóng, chẳng hạn như Tetris hoặc Shovel Knight Pocket Dungeon.
4. Rèn Luyện Tính Kiên Trì Và Bền Bỉ
Video game củng cố tính kiên trì bằng cách cho bạn thấy rằng nỗ lực sẽ được đền đáp. Khi bạn đối mặt với một thử thách và thất bại, game khuyến khích bạn phân tích tình huống, học hỏi từ sai lầm và thử lại. Và khi bạn thành công, bạn sẽ được thưởng bằng các cấp độ mới, kỹ năng, nội dung hoặc các phần thưởng khác trong game.
Đây là một trong những lý do tại sao nhiều nền tảng học tập như Duolingo và Khan Academy áp dụng cơ chế “gamification” (trò chơi hóa) với các yếu tố như điểm số, cấp độ, thành tích và huy hiệu. Việc này thúc đẩy sự kiên trì và động viên người dùng tiếp tục học hỏi bất chấp những thách thức.
Phiên bản game Tetris cổ điển chạy trên terminal Linux, minh họa cho việc rèn luyện tính kiên trì qua các thử thách game.
Bất cứ điều gì khuyến khích sự kiên trì đều có thể “điều kiện hóa” tâm trí bạn nhìn nhận những thất bại như một con đường dẫn đến thành công. Ngay cả những game casual như Tetris và Candy Crush – miễn là bạn không liên tục mua vật phẩm hỗ trợ – cũng là những ví dụ tốt cho lợi ích này. Lợi ích này không chỉ dành riêng cho những người yêu thích các tựa game khó.
5. Tạo Động Lực Và Phần Thưởng Xứng Đáng
Vào những ngày cảm thấy đặc biệt uể oải, một trong những cách hiệu quả để tạo động lực là tự nhắc nhở bản thân rằng nếu không hoàn thành khối lượng công việc trước một thời điểm nhất định (ví dụ 5 giờ chiều), bạn sẽ phải làm việc suốt đêm và không thể tận hưởng những tựa game yêu thích. Đây là một cách mà game có thể được sử dụng làm động lực thúc đẩy năng suất.
Khi đang làm việc, bạn không bị phân tâm bởi ý nghĩ “mình thà chơi game còn hơn”. Thay vào đó, bạn tập trung vào công việc đang làm, đồng thời mong đợi một buổi chơi game tuyệt vời như một phần thưởng xứng đáng sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Điều quan trọng là phải lựa chọn những tựa game mang lại phần thưởng xứng đáng mà bạn thực sự phải “kiếm được”, chứ không phải những game mang lại niềm vui hoặc phần thưởng tức thì. Việc này sẽ giúp ích thực sự cho năng suất của bạn. Đồng thời, hãy duy trì các ranh giới nghiêm ngặt bằng cách đặt ra các điều kiện cụ thể về thời điểm bạn có thể chơi game (ví dụ: trong giờ nghỉ trưa hoặc sau khi hoàn thành công việc hàng ngày).
Việc chơi game có thể là một công cụ hữu ích để nâng cao năng suất và phát triển kỹ năng, miễn là bạn biết cách lựa chọn game phù hợp và thiết lập giới hạn rõ ràng. Hãy thử áp dụng những mẹo này vào lịch trình làm việc của bạn và chia sẻ trải nghiệm của bạn về việc chơi game đã giúp bạn cải thiện năng suất như thế nào nhé!
