Năm 2024 và hứa hẹn cả năm 2025, công ty Raspberry Pi đã liên tục cho ra mắt các sản phẩm mới đầy ấn tượng. Giờ đây, bạn đã có thể sở hữu một chiếc Raspberry Pi 5 với 16GB bộ nhớ RAM tích hợp, mở ra vô vàn dự án thú vị và biến Raspberry Pi 5 trở thành một ứng cử viên sáng giá cho vai trò máy tính để bàn thực thụ. Đây là bước tiến lớn, xóa nhòa ranh giới giữa một chiếc máy tính nhúng và một thiết bị điện toán cá nhân đa năng, đặc biệt với dung lượng RAM dồi dào chưa từng có trên dòng Pi.
1. Trải nghiệm desktop thực thụ
Giao diện người dùng hệ điều hành Raspberry Pi OS, thể hiện khả năng làm việc như một máy tính để bàn
Chiếc máy tính bảng đơn Raspberry Pi Model B đầu tiên, ra mắt vào tháng 10 năm 2012, chỉ có 256MB RAM. Nó hầu như không đủ để sử dụng cho các tác vụ điện toán thực tế, nhưng lại nổi bật bởi giá thành rẻ, hiệu quả và khả năng tùy biến cao. Raspberry Pi 4 Model B là phiên bản đầu tiên hứa hẹn mang lại trải nghiệm máy tính để bàn, nhưng với 8GB RAM, khả năng sử dụng thực tế vẫn còn hạn chế.
Phiên bản Raspberry Pi 5 16GB được bán với giá 120 USD tại các nhà bán lẻ Raspberry Pi chính thức, tăng 40 USD so với biến thể 8GB. Với 16GB RAM và bộ xử lý lõi tứ ARM Cortex-A76 64-bit 2.4GHz mạnh mẽ, Raspberry Pi 5 có cơ hội lớn để mang lại trải nghiệm desktop thực thụ. Bạn có thể thoải mái chạy Firefox và Chrome cùng lúc, mở VS Code kèm Stack Overflow và xem hướng dẫn trên YouTube mà không gặp tình trạng máy bị chậm. Thậm chí, bạn có thể loại bỏ Raspberry Pi OS và cài đặt một hệ điều hành đòi hỏi tài nguyên hơn như Ubuntu nếu bạn ưa thích giao diện hoặc cần các tính năng đặc biệt khác.
2. Chạy các mô hình AI và LLM (Ngôn ngữ lớn)
Theo Eben Upton, người sáng lập và CEO của Raspberry Pi Ltd, trí tuệ nhân tạo (AI) và các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) là một trong những trường hợp sử dụng được mong đợi cho biến thể 16GB RAM mới. Quá trình suy luận của máy học thường rất tốn tài nguyên tính toán, và việc có nhiều RAM hơn luôn là một lợi thế.
Mặc dù Raspberry Pi 5 không phải là lựa chọn tốt nhất để huấn luyện các mô hình AI phức tạp, nhưng nó có thể được sử dụng để chạy một số mô hình học máy nhỏ cho thị giác máy tính, nhận dạng giọng nói và các ứng dụng khác. Việc bổ sung các phần cứng chuyên dụng như bộ kit Raspberry Pi Hailo hoặc camera AI Raspberry Pi còn mở ra nhiều khả năng hơn nữa. Một chiếc Raspberry Pi 5 với 16GB RAM có khả năng chạy hầu hết các mô hình ngôn ngữ dưới 7 tỷ tham số, chẳng hạn như ChatGLM, OpenLLaMA, Code Llama và Microsoft Phi-3, với đủ bộ nhớ dự phòng cho các tác vụ khác.
3. Thiết kế và mô hình 3D cơ bản
Mẫu vỏ Raspberry Pi không vít được thiết kế 3D, minh họa ứng dụng thiết kế trên Pi 5
Mặc dù Raspberry Pi 5 không nhắm đến các nhà thiết kế chuyên nghiệp hay nghệ sĩ đồ họa, nhưng nó vẫn có thể được sử dụng cho các tác vụ thiết kế đồ họa 2D và 3D đơn giản. Một chiếc máy tính bảng đơn giá 120 USD sẽ không thể sánh bằng hiệu suất của một hệ thống render farm, nhưng nó phù hợp cho các tác vụ thiết kế nhẹ và các dự án nhỏ. Dung lượng RAM bổ sung cho phép bạn làm việc với các tệp tin lớn hơn một chút, tải nhiều tài sản hơn và hoàn thành dự án nhanh hơn so với các biến thể cũ. Bạn có thể thiết kế các vỏ Raspberry Pi in 3D và các hộp đựng bằng phần mềm mô hình 3D ngay trên chiếc Raspberry Pi của mình.
Một số ứng dụng mô hình 3D có sẵn cho Raspberry Pi bao gồm FreeCAD, OpenSCAD, BlocksCAD và TinkerCAD. Blender không được hỗ trợ nguyên bản trên Pi, nhưng có thể chạy được với một số tinh chỉnh.
4. Tự lưu trữ dịch vụ (Self-Hosting)
“Đám mây” thực chất là máy tính của người khác. Vì lý do quyền riêng tư, bảo mật và cả mục đích giáo dục, bạn nên cân nhắc tự lưu trữ một số dịch vụ bạn sử dụng thường xuyên trên một chiếc Raspberry Pi chạy cục bộ. 16GB RAM là đủ lớn để chạy nhiều dịch vụ trên cùng một Raspberry Pi mà không cần xây dựng các cụm máy chủ hay sử dụng phần mềm điều phối. Bạn có thể chạy Home Assistant, Pi-hole, Nextcloud, Jellyfin và trang web WordPress cá nhân của mình trên một chiếc Pi duy nhất mà không làm cạn kiệt băng thông bộ nhớ.
Tuy nhiên, tự lưu trữ dịch vụ không phải lúc nào cũng dễ dàng và có thể là nguồn gốc của nhiều vấn đề đau đầu. Nó đòi hỏi một nguồn điện ổn định và kết nối Internet đáng tin cậy. Bạn cũng sẽ cần thực hiện sao lưu và cập nhật phần mềm thường xuyên. Ngoài ra, bạn sẽ cần một lượng kiên nhẫn và chuyên môn kỹ thuật nhất định để khắc phục mọi sự cố phát sinh. Dù vậy, tự lưu trữ là một cách tuyệt vời để phát triển các kỹ năng quản trị hệ thống hữu ích, đồng thời giúp bạn thoát khỏi sự phụ thuộc vào các giải pháp độc quyền.
5. Chơi game và giả lập game cổ điển
Cài đặt hệ điều hành RetroPie thông qua trình quản lý trên Raspberry Pi, phục vụ nhu cầu giả lập game cổ điển
Chơi game retro là một xu hướng lớn trong cộng đồng Raspberry Pi. Có các bản phân phối game retro chuyên dụng (như RetroPie) và bộ kit phần cứng dành cho Raspberry Pi. Raspberry Pi 5 vượt trội hơn hẳn Raspberry Pi 4 về hiệu suất và có thể giả lập các phần cứng phức tạp hơn như Sega Saturn, GameCube, PS2, PSP và Dreamcast.
Về mặt kỹ thuật, bạn không cần đến 16GB RAM để chạy hầu hết các trò chơi retro. Tuy nhiên, dung lượng RAM lớn đồng nghĩa với việc bạn không cần phải tắt các ứng dụng khác trước khi chơi game trên Raspberry Pi của mình. Đối với mục đích chơi game retro, 16GB RAM mang lại trải nghiệm tổng thể mượt mà và tiện lợi hơn.
6. Vận hành máy ảo (VM) và Container
Với 16GB RAM, bạn có thể chạy các máy ảo (Virtual Machines – VM) và container trên Raspberry Pi. Bạn có thể tạo các môi trường biệt lập cho ứng dụng và tinh chỉnh mọi thứ ở cấp độ hệ thống. Proxmox là một nền tảng ảo hóa mã nguồn mở để quản lý máy ảo và container. Mặc dù không trực tiếp có sẵn cho Raspberry Pi, nhưng với một số tinh chỉnh, bạn có thể thiết lập nó thông qua Pimox. Một chiếc Raspberry Pi 16GB sẽ chạy một vài máy ảo một cách trơn tru, mặc dù hiệu suất có thể bắt đầu giảm khi nhu cầu tài nguyên tăng lên. Vì Proxmox không được hỗ trợ chính thức, việc thiết lập có thể không ổn định và không được khuyến nghị cho việc triển khai chuyên nghiệp.
Docker giúp việc thiết lập và quản lý container trên Raspberry Pi trở nên dễ dàng. Điều này đặc biệt có giá trị cho việc tự lưu trữ dịch vụ, vì nó đảm bảo rằng các ứng dụng chạy độc lập mà không can thiệp vào nhau. Docker có thể giúp giảm thiểu thiệt hại trong trường hợp bị tấn công phần mềm độc hại và cung cấp một môi trường lý tưởng để khám phá và thử nghiệm.
7. Hệ thống an ninh và giám sát nhà
Thiết lập thông báo email trên motionEyeOS, hệ thống giám sát an ninh dùng Raspberry Pi
Hệ thống giám sát nhà thường không đòi hỏi một mẫu Raspberry Pi có cấu hình cao, đặc biệt nếu bạn chỉ truyền phát từ một vài camera. Vì lý do đó, các mẫu Raspberry Pi cũ hơn vẫn rất phù hợp để làm camera an ninh gia đình.
Tuy nhiên, nếu bạn cần truyền phát video 1080p từ nhiều camera độ phân giải cao, bạn có thể cần một chiếc Raspberry Pi 5 với 16GB RAM để xử lý băng thông bổ sung. Bạn cũng sẽ có thể chạy các tác vụ xử lý nâng cao như phát hiện chuyển động và nhận diện khuôn mặt. motionEye là phần mềm giám sát mã nguồn mở phổ biến nhất để quản lý nhiều camera cùng lúc. Dự án motionEyeOS hiện không còn hoạt động, nhưng bạn có thể chạy giao diện này trực tiếp trên cài đặt Raspberry Pi OS.
Dòng sản phẩm Raspberry Pi đã trải qua một chặng đường dài về cả giá cả lẫn hiệu suất. Raspberry Pi 5 16GB có giá cao gấp khoảng ba lần so với Model B gốc nhưng cũng có khả năng vượt trội hơn gấp nhiều lần. Mặc dù mức tăng giá là đáng kể, nhưng khoảng cách hiệu suất cũng rộng tương tự. Với 16GB RAM, Raspberry Pi 5 thực sự đã lột xác, trở thành một thiết bị mạnh mẽ, đa năng, sẵn sàng chinh phục nhiều dự án công nghệ phức tạp mà các phiên bản trước khó lòng thực hiện được.
Hãy chia sẻ những dự án hoặc ý tưởng mà bạn định thực hiện với chiếc Raspberry Pi 5 16GB của mình trong phần bình luận!
