Chắc hẳn bạn đã quen thuộc với việc chụp ảnh màn hình để lưu lại thông tin tức thì, từ một đoạn tin nhắn quan trọng, một công thức nấu ăn, đến một thông báo khẩn cấp. Thói quen này tưởng chừng vô hại, tiện lợi, nhưng lại ẩn chứa những rủi ro bảo mật tiềm tàng mà ít ai ngờ tới. Nhiều người có xu hướng “chụp rồi để đó” mà không bao giờ xóa, biến thư viện ảnh của họ thành một kho chứa “mỏ vàng” cho những kẻ xấu như tin tặc, kẻ trộm danh tính, hoặc thậm chí là những người bạn quá tò mò. Đã đến lúc bạn nên dành vài phút để cuộn qua thư viện ảnh của mình, xác định xem có bất kỳ ảnh chụp màn hình nhạy cảm nào dưới đây không, và nếu có, hãy sao lưu an toàn rồi xóa chúng ngay lập tức.
7 Loại Ảnh Chụp Màn Hình Nguy Hiểm Bạn Cần Xóa Ngay
1. Số dư tài khoản ngân hàng
Việc chụp ảnh màn hình số dư tài khoản ngân hàng có vẻ vô hại, có thể bạn làm vậy để theo dõi tiến độ tiết kiệm hoặc xác nhận một giao dịch chuyển khoản. Tuy nhiên, những con số tưởng chừng đơn giản này lại có thể cực kỳ nguy hiểm nếu rơi vào tay kẻ xấu. Ảnh chụp màn hình ngân hàng thường chứa nhiều hơn chỉ số dư của bạn. Nó có thể bao gồm một phần số tài khoản, các giao dịch gần đây, hay thậm chí là logo và giao diện ứng dụng của ngân hàng. Nếu điện thoại của bạn bị mất hoặc bị tấn công mạng, kẻ xấu có thể tổng hợp thông tin về ngân hàng bạn sử dụng, số tiền bạn có và cách bạn chi tiêu.
Với loại thông tin này, tội phạm mạng có thể tạo ra các tin nhắn lừa đảo (phishing) vô cùng thuyết phục, mạo danh ngân hàng của bạn, hoặc sử dụng nó như một phần của một âm mưu trộm cắp danh tính lớn hơn. Thay vì lưu trữ những ảnh chụp màn hình này trong thư viện ảnh, bạn nên sử dụng các công cụ tích hợp sẵn của ngân hàng để xuất sao kê hoặc lịch sử giao dịch một cách an toàn. Nếu bạn thực sự cần chụp ảnh màn hình, hãy cắt bỏ các thông tin cá nhân và di chuyển nó vào một thư mục bảo mật được mã hóa. Tốt hơn hết, hãy xóa chúng ngay khi hoàn thành công việc.
Người dùng kiểm tra số dư tài khoản ngân hàng trên ứng dụng di động.
2. Mật khẩu và thông tin đăng nhập
Có thể bạn vừa thiết lập một mạng Wi-Fi mới và chụp ảnh màn hình mật khẩu. Hoặc bạn đã chụp ảnh kho mật khẩu của trình quản lý mật khẩu để tiện tham khảo nhanh. Hay có thể bạn chụp mã xác thực hai yếu tố (2FA) trước khi chuyển đổi thiết bị. Dù lý do là gì, việc lưu trữ mật khẩu hoặc thông tin đăng nhập trong thư viện ảnh của bạn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Không giống như một trình quản lý mật khẩu chuyên nghiệp, thư viện ảnh của bạn không được mã hóa, và rất có thể một loạt các ứng dụng đã có quyền truy cập vào nó. Chỉ cần một lỗ hổng ứng dụng, một vụ xâm nhập đồng bộ hóa đám mây, hoặc một người tò mò có quyền truy cập vào điện thoại chưa khóa, nhiều tài khoản của bạn có thể bị xâm phạm.
3. Giấy tờ tùy thân và tài liệu du lịch
Nếu bạn từng đi du lịch và muốn có bản sao dự phòng của hộ chiếu, visa hoặc bằng lái xe, bạn có thể đã chụp ảnh màn hình để tiện lợi. Mặc dù điều này dễ hiểu, nhưng nó không hoàn toàn an toàn. Những tài liệu này chứa dữ liệu cá nhân nhạy cảm: họ tên đầy đủ, ngày sinh, quốc tịch, số tài liệu, và đôi khi cả chữ ký hoặc ảnh của bạn. Nếu tin tặc có được quyền truy cập vào thư viện ảnh của bạn, chúng không chỉ đánh cắp một bức ảnh mà còn sở hữu toàn bộ hồ sơ danh tính của bạn.
Cần lưu ý rằng các ảnh chụp màn hình liên quan đến du lịch, như vé máy bay, thường bao gồm mã QR hoặc mã vạch có thể được quét để tiết lộ chi tiết đặt chỗ, số thẻ khách hàng thường xuyên và các thông tin du lịch khác. Trong một số trường hợp, dữ liệu này thậm chí có thể được sử dụng để sửa đổi hoặc hủy đặt chỗ của bạn. Tốt hơn hết, bạn nên lưu trữ những loại hình ảnh này trong một ví kỹ thuật số được mã hóa hoặc một thư mục bảo mật yêu cầu mật khẩu hoặc dấu vân tay để truy cập. Và hãy luôn nhớ xóa những hình ảnh đó sau chuyến đi của bạn hoặc khi tài liệu không còn cần thiết.
Hộ chiếu và vé máy bay điện tử, tài liệu cá nhân nhạy cảm.
4. Các cuộc trò chuyện riêng tư
Lưu ảnh chụp màn hình tin nhắn văn bản, tin nhắn trực tiếp (DMs) hoặc email có thể trở thành thói quen thứ hai, nhưng vấn đề là chúng thường mang theo rất nhiều thông tin nhạy cảm. Bạn có thể vô tình lưu số điện thoại, tên người dùng hoặc email của ai đó mà không hề hay biết. Cuộc trò chuyện cũng có thể đi sâu vào những chủ đề riêng tư, như câu chuyện cá nhân, những câu chuyện nội bộ, và những thông tin công việc mà lẽ ra không bao giờ nên rời khỏi bong bóng trò chuyện.
Bây giờ, hãy hình dung có ai đó đang lướt qua thư viện ảnh của bạn một cách tình cờ, hoặc tệ hơn, đám mây của bạn bị xâm phạm và những đoạn trao đổi riêng tư đó bị lộ ra. Bạn sẽ đồng ý rằng điều đó hoàn toàn không lý tưởng. Bạn cũng nên biết rằng ảnh chụp màn hình có thể dễ dàng bị đưa ra ngoài ngữ cảnh, bị hiểu sai, hoặc bị sử dụng cho các mục đích tống tiền hoặc lừa đảo nhắm vào bạn hoặc người bạn đang trò chuyện cùng. Nếu bạn thực sự cần lưu một ảnh chụp màn hình tin nhắn, hãy tự giúp mình (và người khác) bằng cách sao chép và dán chỉ phần quan trọng vào một ứng dụng ghi chú an toàn hoặc loại bỏ các thông tin nhận dạng và di chuyển nó đến một nơi an toàn hơn.
5. Hồ sơ y tế hoặc kết quả xét nghiệm
Thông tin sức khỏe là vấn đề vô cùng riêng tư và không nên được xử lý một cách tùy tiện, đặc biệt là khi nó ở dạng ảnh chụp màn hình. Bạn có thể đã lưu một đơn thuốc, kết quả xét nghiệm hoặc thậm chí là hóa đơn viện phí, nhưng vấn đề là hồ sơ y tế tiết lộ rất nhiều điều. Nó có thể bị lạm dụng theo những cách mà bạn không ngờ tới.
Ngoài những lo ngại về quyền riêng tư, ảnh chụp màn hình y tế có thể tiết lộ tên, ngày tháng, thông tin bác sĩ, chi tiết bảo hiểm và tình trạng sức khỏe, có khả năng giúp tội phạm mạng có lợi thế. Nếu bị chia sẻ, điều này có thể khiến bạn gặp phải các vụ lừa đảo, tống tiền, phân biệt đối xử hoặc đơn giản là gây xấu hổ. Nếu bạn cần truy cập thông tin sức khỏe của mình khi đang di chuyển, an toàn hơn là sử dụng ứng dụng chính thức của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn, ứng dụng này có khả năng có các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư tích hợp sẵn.
6. Xác nhận mua sắm hoặc vé điện tử
Ảnh chụp màn hình xác nhận đơn hàng, vé sự kiện hoặc hóa đơn mua hàng cũng thường chứa đầy đủ các chi tiết mà tội phạm có thể sử dụng theo một số cách độc hại. Mã QR và mã vạch trong vé điện tử đặc biệt rủi ro. Nếu ai đó có quyền truy cập vào hình ảnh đó, họ có thể quét mã và sử dụng nó trước bạn. Họ thậm chí có thể bán lại ảnh chụp màn hình vé điện tử trực tuyến trước khi bạn, chủ sở hữu ban đầu, nhận ra điều gì đã xảy ra.
Vì vậy, đối với các sự kiện và đặt chỗ, việc in bản cứng và cất vào túi hoặc ví thường là lựa chọn thông minh hơn, đặc biệt nếu bạn đến một nơi có dịch vụ di động kém. Bạn cũng có thể thêm vé vào ứng dụng ví chính thức của điện thoại (như Apple Wallet hoặc Google Wallet), ứng dụng này bảo vệ chúng sau màn hình khóa và cài đặt bảo mật của thiết bị. Đối với hóa đơn mua sắm hoặc xác nhận trực tuyến, hãy cân nhắc chuyển tiếp email cho chính bạn với một dòng chủ đề tùy chỉnh không gây chú ý rồi cất chúng vào một thư mục được chỉ định trong hộp thư đến của bạn. Bằng cách đó, chúng dễ dàng tìm thấy khi bạn cần và không nằm mở rộng trong thư viện ảnh của bạn cho bất kỳ ứng dụng tò mò nào xem trộm.
Màn hình xác nhận đặt hàng Tesla Cybertruck.
7. Tài liệu công việc
Ảnh chụp màn hình liên quan đến công việc có thể làm lộ thông tin nhạy cảm của công ty, chi tiết dự án hoặc dữ liệu khách hàng. Ngay cả những nội dung tưởng chừng nhàm chán cũng có thể hiển thị tên, cổng đăng nhập hoặc các sáng kiến chưa được công bố, điều này có thể vi phạm các thỏa thuận bảo mật (NDA) hoặc chính sách bảo vệ dữ liệu. Điều này không chỉ có thể khiến bạn gặp rắc rối với nhà tuyển dụng, mà nếu điện thoại của bạn bị xâm phạm, vụ vi phạm có thể mở rộng ra ngoài dữ liệu cá nhân của bạn.
Bảo Vệ Dữ Liệu Cá Nhân Từ Những Ảnh Chụp Màn Hình Vô Thường
Ảnh chụp màn hình là công cụ vô cùng tiện lợi, nhưng đi kèm với sự tiện lợi đó là trách nhiệm bảo vệ dữ liệu. Nếu có thứ gì đó mà bạn không muốn hiển thị trên máy chiếu trong một căn phòng đông người, thì rất có thể nó không nên nằm trong thư viện ảnh của bạn. Hãy đặt lịch nhắc nhở hàng tháng để dọn dẹp thư mục ảnh chụp màn hình của bạn và cân nhắc sử dụng các giải pháp lưu trữ an toàn cho bất kỳ thứ gì dù chỉ là hơi nhạy cảm. Việc chủ động quản lý và bảo vệ những “dữ liệu nhỏ” này sẽ góp phần đáng kể vào việc bảo vệ toàn diện thông tin cá nhân và quyền riêng tư của bạn trong thế giới số. Hãy chia sẻ bài viết này để giúp những người xung quanh nâng cao cảnh giác và bảo vệ dữ liệu tốt hơn!
