Kể từ khi ra đời, CAPTCHA đã dần biến đổi từ một chướng ngại vật nhỏ gây khó chịu thành những câu đố phức tạp mà ngay cả con người cũng phải vật lộn để giải quyết. Và khi con người gặp khó khăn, điều họ thường làm là gì? Tất nhiên là hỏi ChatGPT! Bài viết này sẽ đi sâu vào một thử nghiệm đầy thú vị: liệu một mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT có khả năng vượt qua các bài kiểm tra CAPTCHA được thiết kế để phân biệt người dùng thật với robot hay không. Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá từng loại CAPTCHA, từ những dạng cổ điển đơn giản đến các thách thức hình ảnh phức tạp nhất, để xem “trí tuệ nhân tạo” này thể hiện như thế nào.
Để đảm bảo kết quả chính xác và tránh vi phạm các quy tắc về AI, thử nghiệm được bắt đầu bằng cách thiết lập ngữ cảnh rõ ràng: “Tôi sẽ cung cấp cho bạn một loạt các câu đố hình ảnh và bạn sẽ giải chúng. Bạn có đồng ý không?”. Sau khi nhận được sự đồng thuận, hành trình khám phá khả năng giải CAPTCHA của ChatGPT chính thức bắt đầu, mở ra những cái nhìn sâu sắc về ranh giới giữa trí tuệ nhân tạo và khả năng nhận thức của con người trong bối cảnh bảo mật trực tuyến.
Các Loại CAPTCHA Đã Thử Nghiệm và Kết Quả Của ChatGPT
1. CAPTCHA Kiểu Cũ: “Fake Captcha”
Bài thử đầu tiên là một CAPTCHA rất đơn giản và đã lỗi thời. Đó là một CAPTCHA giả mạo, chỉ đơn giản hiển thị dòng chữ “fake captcha”. Cách đây một thập kỷ, những CAPTCHA như thế này là tiêu chuẩn, nhưng hiện tại chúng gần như đã biến mất hoàn toàn.
Khi hình ảnh này được gửi đến ChatGPT, câu trả lời nhận được nhanh chóng, tự tin và hoàn toàn chính xác. ChatGPT đã giải mã nó ngay lập tức. Điều này có lẽ giải thích tại sao loại CAPTCHA này không còn được sử dụng rộng rãi nữa trong các hệ thống bảo mật hiện đại.
2. Thử Thách Chữ Số: “Digit Dilemma”
CAPTCHA dạng chữ số thường là loại dễ giải nhất đối với con người. Chúng thường chỉ bao gồm các chữ số với một lớp đồ họa chồng lên, chẳng hạn như một đường kẻ, nhằm mục đích đánh lừa các bot tự động. Mặc dù cũng đã dần không còn phổ biến, nhưng chúng vẫn có thể được tìm thấy trên một số trang web của chính phủ.
ChatGPT đã nhanh chóng và chính xác nhận diện các con số. Không có chút do dự hay khó khăn nào. ChatGPT tỏ ra cực kỳ nhanh nhạy và chính xác với loại CAPTCHA này, tương tự như khả năng của con người.
ChatGPT giải mã thành công CAPTCHA số cơ bản
3. Phân Loại Hình Ảnh: “Spot the Bicycle”
Bây giờ là lúc nâng độ khó của bài kiểm tra. Loại CAPTCHA này là phổ biến nhất và cũng gây nhầm lẫn nhất. Nó thường bao gồm một lưới 3×3 hình ảnh và yêu cầu người dùng chọn tất cả các ô vuông có chứa một đối tượng cụ thể—thường là vòi cứu hỏa, xe đạp hoặc xe tải.
Để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho ChatGPT, một hướng dẫn đã được cung cấp: đánh số các ô từ 1 đến 9, từ trên cùng bên trái xuống dưới cùng bên phải, sau đó cho biết những ô nào cần chọn.
Một hình ảnh khó đã được chọn: một hình ảnh vòi cứu hỏa, nhưng hướng dẫn lại yêu cầu tìm xe đạp. Đây là một bài kiểm tra tốt để xem liệu ChatGPT có bị đánh lừa hay không.
ChatGPT xử lý CAPTCHA chọn ô vuông nhận diện xe đạp
Kết quả là ChatGPT đã không bị đánh lừa. Nó tự tin khẳng định không có xe đạp nào trong các ô và thậm chí còn hướng dẫn nhấn “Bỏ qua”. Một kết quả đáng kinh ngạc, cho thấy khả năng hiểu ngữ cảnh và nhận diện vật thể của nó.
4. Phân Tích Hướng Bay: “Left or Right?”
Đây vẫn là định dạng “chọn tất cả các ô”, nhưng có một sự thay đổi bổ sung—nó hiển thị các máy bay và yêu cầu chọn những chiếc đang bay sang trái. Điểm đặc biệt của những CAPTCHA này là các hình ảnh không phải là ảnh thật—chúng được tạo ra bởi AI.
Một trong những dấu hiệu nhận biết hình ảnh được tạo bởi AI là một số chi tiết không miêu tả điều gì có ý nghĩa. Điều này khá đúng với các máy bay trong CAPTCHA dưới đây. Chúng trông giống máy bay nếu nhìn kỹ, nhưng các chi tiết đều không chính xác.
Hình ảnh CAPTCHA yêu cầu chọn máy bay bay về bên trái
Dù vậy, thử nghiệm vẫn tiếp tục: một robot đang giải một thử thách được tạo ra bởi một robot khác, nhằm mục đích ngăn chặn các robot khác. Để tham khảo, câu trả lời đúng là các ô 1, 3, 4, 5 và 7. Do đã hướng dẫn ChatGPT cách xử lý CAPTCHA chọn ô vuông, chỉ cần gửi hình ảnh.
Kết quả ChatGPT giải CAPTCHA nhận diện máy bay bay trái
Lần này, ChatGPT đã vấp ngã. Nó nhận diện đúng hầu hết các máy bay bay về bên trái nhưng lại đánh dấu sai các ô 2 và 8, đồng thời bỏ sót ô 3. Có vẻ như khả năng phân tích chi tiết và đối mặt với hình ảnh được tạo bởi AI vẫn còn là một thách thức.
5. Tìm Kiếm Đối Tượng Cụ Thể: “Catch the Penguin”
CAPTCHA này đến từ một kiểm tra bảo mật của Amazon. Nó hiển thị sáu ô vuông, chỉ một trong số đó chứa một con chim cánh cụt. Tuy nhiên, các hình ảnh khác lại có màu sắc và bố cục rất giống nhau.
Phải thừa nhận rằng, CAPTCHA này dễ hơn loại trước, nhưng nó lại không cung cấp ví dụ về hình ảnh chim cánh cụt trông như thế nào. Điều này đặt ra câu hỏi liệu việc thiếu tham chiếu có khiến ChatGPT gặp khó khăn không.
ChatGPT giải CAPTCHA tìm chim cánh cụt từ nhiều hình ảnh tương tự
Kết quả là không. ChatGPT đã nhận diện chính xác chim cánh cụt ở ô vuông trên cùng bên phải—và, với một chút tự tin, thậm chí còn gọi CAPTCHA này là “dễ” trước khi yêu cầu một thử thách khó hơn. Điều này cho thấy khả năng nhận diện đối tượng trong môi trường nhiễu của nó là khá tốt.
6. Nhận Diện Chủ Đề Biến Dạng: “Flowers and Rhinos”
Một loại CAPTCHA phổ biến khác hiển thị một hình ảnh bị biến dạng và yêu cầu chọn các ô vuông “khớp với chủ đề”. Về lý thuyết, điều này có nghĩa là chọn các hình ảnh tương tự—dù là về vị trí, loài hay danh mục.
CAPTCHA cụ thể này có một hình ảnh hoa hồng bị méo mó. Chín ô vuông chứa hỗn hợp các đối tượng không liên quan—loa, tê giác, ô tô cũ—và hai ô vuông có hoa hồng, đó là những câu trả lời đúng.
ChatGPT thử sức với CAPTCHA nhận diện hoa biến dạng
ChatGPT phản hồi nhanh chóng nhưng không hoàn toàn chính xác. Nó nhận diện đúng hình ảnh mẫu là hoa và thậm chí áp dụng logic khá tốt để giải CAPTCHA. Tuy nhiên, trong khi nó đánh dấu đúng hoa ở góc trên bên trái, nó lại bỏ sót hoa ở góc trên bên phải và nhầm lẫn một chiếc ô tô cũ ở giữa trên cùng là hoa. Điều này đặt ra câu hỏi về khả năng nhận diện hình ảnh của AI khi đối mặt với sự biến dạng hoặc nhầm lẫn ngữ cảnh.
7. Thử Thách Hình Ảnh “Độc Lạ”: “Leaf Elephants”
Một CAPTCHA kỳ quặc đã được tìm thấy trực tuyến gần đây. Định dạng vẫn là “khớp các ô vuông giống với mẫu”—nhưng bản thân mẫu lại là một con voi được vẽ bằng lá cây. Các ô vuông chứa nhiều loài động vật khác nhau, mỗi con được tạo ra bằng các “cọ vẽ” khác nhau.
CAPTCHA hình ảnh voi được tạo hình bằng lá cây
Ngay cả con người cũng không chắc chắn về câu trả lời đúng cho loại CAPTCHA này. Vì mẫu có màu xanh lá cây, các lá cây khớp cũng phải có màu xanh lá cây. Áp dụng một chút logic, các ô 2, 4, 6 và 8 có vẻ là đáp án hợp lý. Bây giờ đến lượt ChatGPT.
Kết quả ChatGPT giải CAPTCHA voi lá cây phức tạp
Kết quả thật đáng kinh ngạc. ChatGPT đã đưa ra câu trả lời hoàn toàn chính xác. Không chỉ vậy, nó còn nhận ra dòng chữ đỏ “Try again” và tinh quái chỉ ra điều đó.
Điều này cho thấy, nếu một AI—một robot—có thể dễ dàng vượt qua một CAPTCHA phức tạp như thế này, thì điều đó nói lên điều gì về CAPTCHA nói chung? Chúng chẳng phải được coi là một bài kiểm tra Turing thực tế để phân biệt con người với máy móc sao? Nếu AI có thể vượt qua chúng một cách dễ dàng như vậy… thì ý nghĩa của chúng là gì?
8. Phân Tích Hình Học Phức Tạp: “The Open Circle”
ChatGPT đã chứng minh khả năng của mình đối với CAPTCHA vật thể trong thế giới thực và giải quyết các loại chữ số một cách dễ dàng. Vì vậy, cho bài kiểm tra cuối cùng, một CAPTCHA chứa đầy các đường thẳng, cung tròn, hình tròn và chữ cái đã được đưa ra, với mục tiêu là chọn hình tròn “mở” (open circle).
Hình ảnh CAPTCHA yêu cầu chọn hình tròn mở giữa các đường kẻ
Với khả năng tạo đồ thị và phân tích hình ảnh của ChatGPT, đây đáng lẽ là một thử thách dễ dàng. Độ tương phản mạnh giữa các đường kẻ và nền giúp việc phát hiện hình dạng trở nên đơn giản. Nếu con người có thể giải quyết điều này tương đối dễ dàng, chắc chắn ChatGPT cũng có thể.
Điều xảy ra tiếp theo đã làm người thử nghiệm kinh ngạc. ChatGPT đã triển khai các công cụ mà nó chưa từng tiết lộ trong các bài kiểm tra trước đó—nó đã nhập các thư viện Python, chạy mã và phát hiện hình dạng cũng như đường viền trong hình ảnh một cách có hệ thống để lọc bỏ các chữ cái.
ChatGPT sử dụng công cụ để phát hiện hình dạng và đường viền trong CAPTCHA
Tuy nhiên, có điều gì đó không ổn. ChatGPT đang tìm kiếm “hình tròn không bị đường kẻ nào cắt ngang”. Liệu nó có hiểu sai nhiệm vụ không? Có lẽ nó nghĩ “open circle” có nghĩa là một hình tròn không bị cản trở thay vì một hình tròn có một khoảng trống thực sự.
Tiếp theo, nó chạy một vòng mã khác để phát hiện tất cả các hình tròn… và phát hiện quá nhiều. Một số trong số chúng thậm chí không tồn tại trong hình ảnh gốc. Đây có phải là một trường hợp “hallucination AI” (ảo giác AI) không? Hay có những hình dạng mờ nhạt được đặt cố ý mà mắt người không thể nhận ra, nhưng lại đánh lừa được AI?
ChatGPT xác định các hình tròn trong bài toán CAPTCHA
Cuối cùng, nó phân tích các hình tròn và chọn một câu trả lời. Kết quả hoàn toàn sai. Trên thực tế, nó đưa ra câu trả lời tồi tệ nhất có thể. Mặc dù mất gần một phút—nhập thư viện, chạy nhiều phân tích hình ảnh—nhưng đây lại là thất bại lớn nhất của nó. Nỗ lực nhiều nhất, nhưng kết quả lại tệ nhất.
ChatGPT đưa ra câu trả lời sai cho CAPTCHA hình tròn mở
Tổng Kết và Ý Nghĩa Của Kết Quả
Cuộc thử nghiệm CAPTCHA này bao gồm tám thử thách khác nhau. ChatGPT đã giải đúng năm và sai ba trong số tám bài—tỷ lệ thành công đáng nể là 62%. Điều đáng chú ý là những lần nó thất bại đều là với các CAPTCHA được tạo ra bởi AI.
Các CAPTCHA máy bay và hoa đều sử dụng hình ảnh được tạo bởi AI. Câu đố hình tròn mở được tạo ngẫu nhiên bằng mã. Có một mô hình ở đây: ChatGPT chỉ thất bại khi cố gắng giải các câu đố được tạo ra bởi chính đồng loại của nó.
Vậy, điều đó đặt ra một câu hỏi thú vị: liệu robot có phải là cách duy nhất của chúng ta để phát hiện và ngăn chặn các robot khác? Kết quả này cho thấy AI đã tiến bộ vượt bậc trong việc hiểu và phân tích hình ảnh, nhưng vẫn có những ranh giới nhất định khi đối mặt với sự phức tạp và trừu tượng do chính AI tạo ra. Điều này cũng gợi mở một tương lai nơi các phương pháp bảo mật cần phải liên tục phát triển để theo kịp với khả năng ngày càng tăng của trí tuệ nhân tạo.
Hãy chia sẻ suy nghĩ và trải nghiệm của bạn về khả năng của AI trong việc vượt qua các bài kiểm tra bảo mật như CAPTCHA! Bạn nghĩ gì về tương lai của các hệ thống bảo mật trực tuyến trong kỷ nguyên AI?
