Internet chậm luôn là một trong những vấn đề gây khó chịu nhất khi làm việc, giải trí hay đơn giản chỉ là duyệt web hàng ngày. Bạn có thể đã thử mọi cách từ nâng cấp gói cước, kiểm tra cáp mạng, cho đến khởi động lại router, nhưng tốc độ vẫn không như mong muốn. Đừng vội nản lòng, bởi vì có một giải pháp tiềm năng mà bạn có thể chưa từng thử: thay đổi cài đặt DNS (Domain Name System). Việc điều chỉnh DNS trên router Wi-Fi hoặc trên chính máy tính của bạn có thể ảnh hưởng đáng kể đến tốc độ truy cập internet. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là, làm thế nào để biết nên thay đổi DNS ở đâu để đạt được hiệu quả tối ưu nhất cho mạng nhà bạn, và liệu sự khác biệt này có thực sự đáng kể? Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích và cung cấp câu trả lời dựa trên các thử nghiệm thực tế, giúp bạn đưa ra lựa chọn đúng đắn nhất để nâng cao trải nghiệm mạng.
Tại Sao Vị Trí Cấu Hình DNS Lại Quan Trọng Đến Tốc Độ Mạng?
Mỗi khi bạn truy cập một trang web, thiết bị của bạn sẽ gửi yêu cầu đến một máy chủ DNS để “phiên dịch” tên miền (ví dụ: google.com) thành địa chỉ IP tương ứng (ví dụ: 172.217.160.142). Quá trình tra cứu này diễn ra chỉ trong vài mili giây, nhưng nếu máy chủ DNS của bạn phản hồi chậm, ngay cả một kết nối internet tốc độ cao cũng có thể khiến bạn cảm thấy “ì ạch”. Việc chuyển đổi từ máy chủ DNS mặc định của nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) sang một DNS đáng tin cậy và nhanh hơn có thể giúp tăng tốc độ tra cứu địa chỉ, từ đó cải thiện đáng kể trải nghiệm duyệt web.
Kiểm tra tốc độ DNS bằng Cloudflare DNS để đánh giá hiệu suất mạng
Tác động của một máy chủ DNS chậm là rất rõ ràng: nó có thể cộng thêm hàng trăm mili giây vào mỗi lần tải trang web. Điều này sẽ tích lũy nhanh chóng nếu bạn thường xuyên mở nhiều tab hoặc truyền phát nội dung video chất lượng cao.
Bạn có thể cấu hình DNS ở hai vị trí chính trên mạng của mình:
- Trên Router: Khi bạn cấu hình DNS trên router, tất cả các thiết bị kết nối vào mạng Wi-Fi của bạn sẽ tự động sử dụng máy chủ DNS mà bạn đã chọn, trừ khi bạn cấu hình ghi đè DNS trên một thiết bị cụ thể.
- Trên Từng Thiết Bị Cụ Thể (Per-device): Trong trường hợp này, chỉ có máy tính, điện thoại hoặc máy tính bảng đó mới sử dụng máy chủ DNS bạn đã chọn; tất cả các thiết bị khác vẫn sẽ sử dụng cài đặt DNS mặc định của router.
Router đóng vai trò như bộ điều phối lưu lượng cho toàn bộ mạng gia đình của bạn. Nếu bạn đặt DNS trên router, mọi thiết bị trong nhà sẽ được xử lý giống nhau. Tuy nhiên, việc đặt DNS trực tiếp trên máy tính sẽ bỏ qua cài đặt DNS của router và giao tiếp trực tiếp với máy chủ DNS bạn đã chọn. Sự khác biệt này có thể quan trọng hơn bạn nghĩ, đặc biệt nếu bạn có nhiều loại thiết bị khác nhau hoặc thường xuyên sử dụng mạng để phát trực tuyến hay duyệt web chuyên sâu. Một máy chủ DNS chậm có thể gây ra độ trễ trong việc truy cập các trang web và dịch vụ trực tuyến.
Router Hay Máy Tính: Kết Quả Kiểm Tra Thực Tế Cung Cấp Tốc Độ Internet Nào Nhanh Hơn?
Để kiểm tra xem thiết lập nào cung cấp thời gian phân giải DNS nhanh hơn, chúng tôi đã sử dụng Resolve-DnsName cmdlet của Microsoft và tạo một script PowerShell để tự động hóa việc đo thời gian tra cứu cho các trang web thường xuyên truy cập như YouTube, Netflix, Twitch, Gmail và một số trang khác. Chúng tôi đã kiểm tra cả các tra cứu ban đầu (không có bộ nhớ đệm – uncached) và các tra cứu lặp lại (có bộ nhớ đệm – cached) để có cái nhìn rõ ràng về hiệu suất của cả hai thiết lập. Trong các thử nghiệm này, chúng tôi đã sử dụng Google Public DNS (8.8.4.4), một trong những nhà cung cấp DNS lớn nhất và có kết nối tốt nhất.
Tốc Độ Kết Nối Ban Đầu (Uncached)
So sánh tốc độ tra cứu DNS ban đầu trên router và máy tính để đánh giá hiệu suất DNS
Khi truy cập một trang web lần đầu tiên với bộ nhớ đệm DNS trống, việc cấu hình máy chủ DNS trực tiếp trên máy tính của chúng tôi luôn dẫn đến thời gian tra cứu nhanh hơn. Dữ liệu thử nghiệm đã chứng minh điều này. Ví dụ, khi chúng tôi truy vấn YouTube hoặc Netflix bằng Google DNS được đặt trên router, thời gian tra cứu thường dao động từ 64 đến 68 mili giây. Tuy nhiên, khi chúng tôi cấu hình Google DNS trực tiếp trên PC, các tra cứu tương tự đã giảm xuống còn khoảng 58 đến 62 mili giây.
Chúng tôi đã phải liên tục xóa bộ nhớ đệm DNS trên PC chạy Windows và khởi động lại dnsmasq trên router (một bộ chuyển tiếp DNS nhẹ được nhiều router sử dụng) để kiểm tra tốc độ kết nối ban đầu nhiều lần. Sau một vài lần thử nghiệm, kết nối trực tiếp từ PC đến máy chủ DNS dường như nhanh hơn một cách nhất quán, mặc dù chỉ là vài mili giây.
Nhìn chung, kết nối trực tiếp từ PC đến DNS đã cải thiện tốc độ tra cứu, nhưng vài mili giây thêm đó không tạo ra bất kỳ sự khác biệt đáng kể nào. Chúng tôi không thể nhận ra sự khác biệt khi truy cập các trang web trên trình duyệt, đặc biệt là do các yếu tố khác như thời gian phản hồi của máy chủ và tài nguyên tải trang cũng mất thời gian khác nhau. Tuy nhiên, nếu bạn đơn giản muốn có DNS nhanh nhất có thể, việc đặt DNS trực tiếp trên PC sẽ mang lại kết quả tốt hơn một chút.
Hiệu Suất Khi Có Cache (Cached Performance)
Vậy điều gì sẽ xảy ra sau lần truy cập đầu tiên, khi bộ nhớ đệm DNS phát huy tác dụng? Đây là lúc bộ nhớ đệm DNS của router thực sự có thể tỏa sáng, mặc dù không theo cách bạn mong đợi. Khi địa chỉ của một trang web đã được lưu vào bộ nhớ đệm – dù là bởi router hay bởi Windows – các tra cứu lặp lại sẽ trở nên nhanh hơn rất nhiều.
Biểu đồ so sánh tốc độ tra cứu DNS khi đã có bộ nhớ đệm (cache) trên router và máy tính
Với router xử lý DNS và bộ nhớ đệm được bật, thời gian tra cứu Google DNS đã giảm xuống chỉ còn 10–14 mili giây. Khi bộ nhớ đệm DNS của Windows hoạt động, thời gian tra cứu thậm chí còn thấp hơn, đôi khi đạt 6–8 mili giây. Trong thực tế, cả hai thiết lập đều cho cảm giác nhanh như chớp đối với các lần truy cập lặp lại. Mặc dù việc đặt DNS trực tiếp trên PC vẫn nhỉnh hơn DNS của router, khả năng của router trong việc lưu bộ nhớ đệm DNS từ tất cả các thiết bị trong mạng vượt xa vài mili giây thêm mà bạn có được từ việc đặt DNS trên một thiết bị. Bằng cách tập trung tất cả bộ nhớ đệm DNS trên router, tất cả các thiết bị khác đều có thể tận hưởng các địa chỉ đã được phân giải mà không nhất thiết phải truy cập trang web thêm vài lần nữa.
Nhìn chung, mạng của bạn có thể sẽ tiết kiệm nhiều thời gian hơn khi đặt DNS trên router về việc lưu bộ nhớ đệm địa chỉ.
Trải Nghiệm Thực Tế Khi Streaming và Chơi Game
Đối với các trò chơi trực tuyến, tốc độ DNS chủ yếu ảnh hưởng đến tốc độ bạn kết nối với máy chủ hoặc trận đấu. Sau khi bạn đã vào trò chơi, DNS gần như không ảnh hưởng đến ping hoặc độ trễ của bạn, vì nó chỉ giúp phát hiện máy chủ ban đầu hoặc ghép trận. Tuy nhiên, nếu bạn chơi nhiều trò chơi khác nhau hoặc thường xuyên chuyển đổi máy chủ, một DNS nhanh có thể giúp rút ngắn vài giây thời gian ghép trận và đăng nhập của bạn.
Chúng tôi đã thử nghiệm điều này với các trò chơi như League of Legends và Dragon Nest. Thay đổi DNS trên PC của chúng tôi có thể đã cải thiện thời gian đăng nhập và ghép trận, nhưng một khi trò chơi bắt đầu, không có sự khác biệt về ping hoặc độ mượt mà của trò chơi. Nếu bạn đang tìm kiếm ping thấp hơn, hãy tập trung vào nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) và chất lượng kết nối của bạn, chứ không phải DNS.
Tác Động Của Mỗi Phương Pháp Cấu Hình DNS Lên Toàn Bộ Thiết Bị Của Tôi
Khi bạn thay đổi cài đặt DNS, vị trí bạn thực hiện thay đổi có thể định hình cách mọi thiết bị trên mạng của bạn hoạt động.
Cấu Hình DNS Trên Router: “Set It and Forget It” (Cài Đặt Một Lần, Dùng Mãi Mãi)
Việc đặt DNS trên router có nghĩa là mọi thiết bị trong nhà bạn, bao gồm điện thoại, máy tính bảng, TV thông minh và máy chơi game, đều sử dụng cùng một máy chủ DNS nhanh. Bạn không cần phải chạm vào từng thiết bị và khách truy cập cũng tự động nhận được trải nghiệm cải thiện tương tự.
Phương pháp này cũng ngăn các thiết bị quay trở lại máy chủ DNS chậm của ISP. Hơn nữa, bộ nhớ đệm của router đã tăng tốc độ truy cập lặp lại cho mọi người trên mạng. Nếu một thành viên gia đình tải một trang web trên thiết bị của họ, trang đó cũng sẽ mở nhanh hơn cho tôi nhờ bộ nhớ đệm. Nhưng cũng có những đánh đổi:
- Không tùy chỉnh cho từng thiết bị: Máy tính chơi game của tôi không thể sử dụng một DNS chuyên biệt cho game trong khi phần còn lại của ngôi nhà sử dụng một nhà cung cấp ưu tiên quyền riêng tư.
- Phụ thuộc vào router: Nếu router khởi động lại, dữ liệu DNS đã lưu trong bộ nhớ đệm sẽ bị xóa, gây ra một sự chậm lại ngắn cho đến khi bộ nhớ đệm được xây dựng lại.
Dù vậy, đây vẫn là một lựa chọn tuyệt vời cho hầu hết các gia đình.
Cấu Hình DNS Trên Từng Thiết Bị: Kiểm Soát Nhiều Hơn, Nhưng Cần Nhiều Công Sức Hơn
Đặt DNS trên từng thiết bị riêng lẻ cho phép chúng tôi tối ưu hóa cho từng trường hợp sử dụng. Ví dụ, máy tính xách tay làm việc của tôi sử dụng DNS chặn phần mềm độc hại của Cloudflare (1.1.1.1), TV trong phòng khách có thể dùng Google DNS hoặc Smart DNS cho việc phát trực tuyến, và điện thoại của tôi có thể chuyển đổi DNS tùy thuộc vào việc tôi đang dùng Wi-Fi hay dữ liệu di động.
Thiết lập này mang lại cho tôi khả năng tra cứu DNS nhanh nhất có thể trên các thiết bị chính và cho phép tôi thử nghiệm các tính năng bảo mật và quyền riêng tư. Nhưng việc thiết lập cũng tốn nhiều công sức hơn. Với hàng chục thiết bị, việc quản lý các cài đặt riêng lẻ trở nên tẻ nhạt. Các thành viên trong gia đình đôi khi quên cập nhật DNS của họ sau khi thay đổi mạng, dẫn đến tốc độ không nhất quán và đôi khi gây khó chịu.
Cuối cùng, lựa chọn giữa DNS trên toàn router và DNS trên từng thiết bị không chỉ là về tốc độ mà còn là về mức độ kiểm soát bạn muốn có và lượng công sức bạn sẵn sàng bỏ ra để giữ cho mạng của mình hoạt động theo ý muốn.
Cấu Hình DNS Nào Phù Hợp Với Bạn? Lời Khuyên Từ Chuyên Gia thuthuatmeohay.com
Người dùng đang cấu hình bộ định tuyến Wi-Fi để tối ưu cài đặt DNS và tăng tốc mạng
Vậy, thiết lập DNS nào phù hợp với bạn? Về mặt tốc độ, bạn sẽ nhận được thời gian tra cứu DNS nhanh hơn bằng cách đặt DNS trực tiếp trên PC. Điều này là do PC của bạn bỏ qua việc đi qua router để tra cứu DNS, cho phép nó phân giải địa chỉ cục bộ. Tuy nhiên, lợi thế tốc độ này rất nhỏ đến nỗi bạn khó có thể cảm nhận được sự khác biệt. Thành thật mà nói, sau tất cả các thử nghiệm của chúng tôi, việc sử dụng cả DNS cấp router và cấp PC cùng nhau là cách tốt nhất để tối đa hóa những gì mạng của bạn có thể làm.
Việc đặt DNS trên router mang lại cho mọi thiết bị trong nhà bạn một nền tảng nhanh chóng và đáng tin cậy. Điều đó có nghĩa là bạn chỉ phải cấu hình một lần, và đột nhiên điện thoại, máy tính xách tay, máy tính bảng và TV thông minh của bạn đều được hưởng lợi từ hiệu suất và quyền riêng tư DNS tốt hơn. Bộ nhớ đệm DNS của router cũng tăng tốc độ truy cập lặp lại cho mọi người, vì vậy cả gia đình sẽ có trải nghiệm mượt mà hơn khi truy cập lại các trang web hoặc dịch vụ phát trực tuyến yêu thích của họ.
Nhưng đó mới chỉ là một nửa câu chuyện. Bằng cách đặt DNS trực tiếp trên các thiết bị cụ thể, bạn mở khóa một cấp độ linh hoạt hoàn toàn mới. Ví dụ, chúng tôi sử dụng Smart DNS để bỏ qua nội dung bị giới hạn địa lý trên TV phát trực tuyến của mình. Chúng tôi không thể đặt DNS đặc biệt này trên router vì nó khá chậm trong việc phân giải địa chỉ và sẽ ảnh hưởng đến tất cả các thiết bị. Nhưng nếu chúng tôi chỉ đặt nó trên TV thông minh hoặc PC, chỉ thiết bị đó bị ảnh hưởng bởi DNS chậm hơn:
Mặc dù một DNS chậm hơn là sự đánh đổi chấp nhận được để truy cập nội dung bị khóa theo vùng, nhưng điều này không nên là mặc định cho tất cả các thiết bị trên mạng của bạn. Bằng cách cẩn thận đặt DNS đặc biệt trên các thiết bị cụ thể, những thiết bị đó có thể truy cập các chức năng nhất định, trong khi mọi thứ khác trong nhà bạn tiếp tục tận hưởng tốc độ của DNS đã đặt trên router của bạn.
Một lợi thế lớn khác của việc đặt DNS trên máy tính của bạn là thử nghiệm các nhà cung cấp DNS mới trước khi triển khai chúng cho toàn bộ mạng của bạn. Có thể bạn muốn xem liệu một dịch vụ mới có thực sự nhanh hơn, đáng tin cậy hơn hay cung cấp quyền riêng tư tốt hơn hay không. Bằng cách thử nghiệm nó trên PC của bạn trước, bạn có thể thử nghiệm mà không có bất kỳ rủi ro nào đối với phần còn lại của các thiết bị. Nếu có gì đó không hoạt động đúng, việc chuyển đổi lại rất dễ dàng – không cần phải khắc phục sự cố cho cả ngôi nhà.
Cách tiếp cận kết hợp này cũng có nghĩa là bạn có thể tùy chỉnh DNS cho các nhu cầu cụ thể. Muốn tăng cường bảo mật trên máy tính xách tay làm việc của bạn? Hãy đặt nó sử dụng một DNS chặn phần mềm độc hại. Cần độ trễ thấp nhất cho trò chơi? Hãy trỏ PC chơi game của bạn đến DNS nhanh nhất mà bạn có thể tìm thấy. Trong khi đó, mọi người khác ở nhà vẫn được hưởng lợi từ thiết lập của router và bạn không phải quản lý hàng tá cấu hình khác nhau.
Trên thực tế, việc kết hợp cài đặt DNS cấp router và cấp thiết bị mang lại cho bạn những lợi ích tốt nhất từ cả hai thế giới: cải thiện rộng rãi cho mọi người và các tinh chỉnh mục tiêu nơi bạn cần nhất. Đây là cách linh hoạt và bền vững nhất để giữ cho mạng của bạn nhanh chóng, linh hoạt và sẵn sàng cho bất cứ điều gì bạn muốn thực hiện – dù là phát trực tuyến, chơi game, làm việc hay chỉ đơn giản là duyệt web.
Kết luận:
Việc tối ưu hóa cài đặt DNS là một bước quan trọng để cải thiện tốc độ và trải nghiệm internet của bạn. Dù việc đặt DNS trực tiếp trên máy tính có thể mang lại tốc độ tra cứu ban đầu nhanh hơn một chút, nhưng lợi ích tổng thể và khả năng quản lý hiệu quả nhất lại đến từ việc kết hợp cả hai phương pháp: cấu hình DNS trên router và tinh chỉnh trên từng thiết bị khi cần. Router sẽ cung cấp một nền tảng DNS nhanh và ổn định cho toàn bộ mạng, trong khi cài đặt DNS trên từng thiết bị cho phép bạn tùy chỉnh chuyên biệt cho các nhu cầu cụ thể như bảo mật, bỏ chặn nội dung, hay thử nghiệm dịch vụ DNS mới. Hãy khám phá và áp dụng cách tiếp cận lai này để biến mạng gia đình bạn thành một hệ thống hoạt động mượt mà và mạnh mẽ, sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu từ công việc đến giải trí. Đừng ngần ngại thử nghiệm để tìm ra sự kết hợp tối ưu nhất cho không gian mạng của riêng bạn!
