Với sự tò mò về khả năng ẩn danh trực tuyến, tôi đã quyết định tạm gác trình duyệt quen thuộc của mình và dành trọn một tuần để độc quyền sử dụng Tor Browser. Kết quả nhận được không chỉ dừng lại ở những lớp bảo vệ quyền riêng tư ấn tượng mà nó mang lại, mà còn sâu sắc hơn là cách nó thay đổi hoàn toàn nhận thức của tôi về chính Internet.
Những Thay Đổi Bất Ngờ Khi Duyệt Web Với Tor Browser
Tor Browser, thoạt nhìn, khá dễ cài đặt và sử dụng, tương tự như Chrome hay bất kỳ trình duyệt thông thường nào khác. Tuy nhiên, điểm khác biệt then chốt mà Tor mang lại ngay lập tức là khả năng bảo vệ quyền riêng tư mà bạn không thể có được từ các trình duyệt mặc định. Việc trải nghiệm Tor đã cho tôi một cái nhìn trực quan về cảm giác của Internet khi quyền riêng tư được đặt lên hàng đầu. Với ưu tiên này, một số khía cạnh trong thói quen duyệt web của tôi đã thay đổi rõ rệt.
1. Nâng Cao Nhận Thức Về Cơ Chế Theo Dõi Trực Tuyến
Một trong những điều đầu tiên tôi nhận thấy khi sử dụng Tor là mức độ theo dõi trực tuyến đã ăn sâu vào trải nghiệm duyệt web hàng ngày. Trước đây, khi dùng trình duyệt thông thường, tôi hiếm khi nghĩ rằng mọi cú nhấp chuột, tìm kiếm hay thao tác cuộn trang đều đang được ghi lại. Chúng ta thường xuyên thấy các biểu ngữ yêu cầu đồng ý cookie và lầm tưởng rằng mình có toàn quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân, đúng không? Thực tế lại không hẳn như vậy. Thường thì các trang web không vô hiệu hóa tất cả các trình theo dõi, ngay cả khi bạn đã chọn từ chối trên biểu ngữ.
Biểu ngữ yêu cầu đồng ý cookie của Google hiển thị khi truy cập bằng trình duyệt Tor, minh họa khả năng chặn theo dõi.
Hầu hết quá trình theo dõi đều diễn ra ngầm, thường là âm thầm và không có sự đồng ý rõ ràng của bạn. Nhưng với Tor Browser, các trình theo dõi trực tuyến gần như bị vô hiệu hóa hoàn toàn. Nó chặn các trình theo dõi, và thật sự mở mang tầm mắt khi thấy những biểu ngữ mà trước đây tôi chưa từng gặp. Ví dụ, tôi chỉ phát hiện ra rằng Google có cung cấp một cách để từ chối cookie và các hình thức theo dõi khác khi tôi cố gắng truy cập bằng Tor. Tôi chưa bao giờ thấy màn hình như hình trên hiển thị ở quốc gia tôi trước đây!
2. Cảm Giác “Vô Hình” Trên Internet
Sử dụng Tor mang lại cho tôi cảm giác vô hình kỹ thuật số mà tôi chưa từng trải nghiệm trước đây. Không giống như các trình duyệt chính thống liên kết hoạt động của bạn với địa chỉ IP, vị trí hoặc thậm chí thói quen duyệt web của bạn, Tor ẩn danh tất cả những thông tin đó bằng cách định tuyến lưu lượng truy cập của bạn qua nhiều máy chủ (node) trên khắp thế giới. Bằng cách này, Tor khiến việc theo dõi hoạt động trực tuyến của bạn trở lại bạn trở nên vô cùng khó khăn.
Do đó, sử dụng Tor là một trải nghiệm rất mới mẻ. Đột nhiên, vị trí thực của tôi không còn hiển thị, điều này đồng nghĩa với việc đôi khi tôi phải thay đổi ngôn ngữ trên các trang web, vì một số trang sử dụng vị trí giả của tôi và hiển thị nội dung bằng những ngôn ngữ xa lạ. Quảng cáo cũng trở nên kỳ lạ, bởi vì không có bất kỳ sự cá nhân hóa nào, điều này thực sự rất tuyệt. Trải nghiệm còn tốt hơn nữa nếu bạn nắm vững cách sử dụng Tor một cách an toàn và hiệu quả.
Trong Tor, tôi thậm chí có thể ngay lập tức đặt lại danh tính của mình, bổ sung thêm một lớp ẩn danh khác. Để đạt được mức độ vô hình như vậy trên các trình duyệt chính thống mà không cần tùy chỉnh đáng kể là rất khó. Đây cũng là lý do chính khiến Tor trở thành một trong những trình duyệt được lựa chọn hàng đầu để truy cập Dark Web.
3. Thay Đổi Thói Quen Duyệt Web
Dành một tuần với Tor đã khiến tôi trở nên cẩn trọng hơn rất nhiều trong cách sử dụng Internet. Bởi vì tôi biết mình đang hoạt động trong một môi trường ưu tiên quyền riêng tư, tôi tự nhiên bắt đầu điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp. Đầu tiên, tôi tránh đăng nhập vào các tài khoản cá nhân vì cảm thấy điều đó đi ngược lại ý tưởng duyệt web ẩn danh. Dù tôi có sử dụng Tor hay không, việc đăng nhập vào các dịch vụ như Gmail và Facebook vẫn đồng nghĩa với việc hoạt động của tôi bị liên kết với danh tính thật. Sử dụng Tor cũng khiến tôi nhận thức rõ hơn về việc chúng ta đang chia sẻ quá nhiều thông tin mà không thực sự suy nghĩ về nó.
Bằng cách duyệt web trong một môi trường được kiểm soát chặt chẽ, chú trọng quyền riêng tư, tôi trở nên cảnh giác hơn trong việc chia sẻ thông tin cá nhân với các trang web. Nếu một trang yêu cầu tôi điền vào biểu mẫu trước khi cấp quyền truy cập nội dung, tôi sẽ rời đi ngay. Tôi cũng tránh xa các trang web yêu cầu bắt buộc phải chấp nhận cookie để tiếp tục.
4. Tiếp Cận Nội Dung Bị Giới Hạn Địa Lý
Ngoài khả năng ẩn danh và truy cập Dark Web, tôi không nghĩ sẽ có lý do nào khác để sử dụng Tor. Tuy nhiên, thật bất ngờ, nó còn mở ra những phần của Internet mà tôi không thể truy cập bình thường trên web công khai. Vì Tor định tuyến kết nối của bạn qua nhiều node (hoặc relay), kết quả là các trang web không nhìn thấy vị trí thực của bạn mà thay vào đó là vị trí của “exit node” (nút thoát).
Điều này có nghĩa là tôi có thể xem nội dung thường không truy cập được ở quốc gia của mình, dù là do kiểm duyệt, giới hạn cấp phép hay chặn khu vực. Thật mở mang tầm mắt khi biết rằng Internet không hoàn toàn giống nhau đối với mọi người, và Tor cố gắng cân bằng sân chơi một chút. Tất nhiên, có nhiều cách khác để vượt qua kiểm duyệt Internet, bạn không nhất thiết phải dùng Tor. Và đúng như dự đoán, tôi cũng có thể truy cập Dark Web một cách an toàn, một lý do chính khiến nhiều người sử dụng Tor ngay từ đầu.
5. Nhược Điểm Lớn: Tốc Độ Duyệt Web Chậm Chạp
Hạn chế lớn nhất tôi gặp phải trong thử nghiệm Tor kéo dài một tuần là mọi thứ trở nên cực kỳ chậm chạp. Các trang web yêu thích của tôi, vốn thường tải gần như ngay lập tức, lại mất nhiều thời gian hơn, đôi khi lên đến vài chục giây, trước khi tôi có thể thấy nội dung. Đôi lúc, việc tải trang còn mất nhiều thời gian hơn dự kiến và cuối cùng thất bại do hết thời gian chờ (timeout). Nhưng điều này chỉ xảy ra vài lần.
Trải nghiệm tải trang YouTube chậm chạp trên trình duyệt Tor, minh họa nhược điểm tốc độ.
Điều này không phải do kết nối Internet của tôi chậm – khi tôi truy cập cùng các trang đó bằng trình duyệt thông thường của mình, Vivaldi, mọi thứ đều tải nhanh chóng. Việc định tuyến đa điểm (multi-hop routing) và mã hóa của mạng Tor làm chậm lưu lượng truy cập, nhưng lại là yếu tố không thể thiếu để đảm bảo quyền riêng tư của nó. Quá trình di chuyển thêm từ relay này sang relay khác, cùng với việc mã hóa và giải mã bổ sung, tạo thêm gánh nặng cho một kết nối đáng lẽ chỉ là điểm-tới-điểm đơn giản.
Những Điều Tor Browser Không Thể Thay Đổi
Mặc dù việc sử dụng Tor đã thay đổi cách tôi sử dụng Internet một cách đáng kể, nhưng nó không thể thay đổi mọi thứ. Một số khía cạnh vẫn không đổi, từ những phiền toái thực tế cho đến những thói quen cá nhân vẫn giữ nguyên bất kể kết nối của tôi riêng tư đến mức nào.
1. Danh Tính Thật Của Bạn Khi Đăng Nhập Dịch Vụ
Tor được thiết kế an toàn và ẩn danh, nhưng ngay cả với tất cả các lớp mã hóa, danh tính trực tuyến của tôi vẫn không thay đổi. Mặc dù nó bảo vệ hoạt động, địa chỉ IP và, rộng hơn, vị trí của tôi, điều đó không ngăn cản một số trang web yêu cầu danh tính thật của tôi để sử dụng dịch vụ của họ.
Nếu tôi đăng nhập vào Facebook hoặc Gmail, danh tính của tôi vẫn là chính tôi. Tôi có thể tạo một tài khoản ẩn danh cho Netflix và các dịch vụ khác mà tôi sử dụng, nhưng tôi sẽ không thể giả mạo thông tin thanh toán của mình. Vì vậy, đừng nghĩ rằng sử dụng Tor là một cây đũa thần giúp bạn hoàn toàn vô hình. Cần nhiều hơn việc chỉ mở Tor để đạt được sự ẩn danh trực tuyến hoàn toàn.
2. Nhu Cầu Về Tốc Độ và Tiện Lợi
Ngay cả với tất cả những lợi thế về quyền riêng tư và khả năng vượt qua các hạn chế địa lý, tôi không thể bỏ qua việc mình khao khát tốc độ và sự tiện lợi của trình duyệt thông thường đến mức nào. Các trang tải lâu hơn, và video đôi khi bị bộ đệm đến mức tôi không thể làm gì trong vài phút.
Tôi cũng gặp sự cố với nhiều trang web, chúng hoặc bị lỗi hoặc từ chối mở. Một số trang web, như YouTube, không hoạt động, đặc biệt khi bật cấp độ bảo mật Safest nghiêm ngặt nhất của Tor (vô hiệu hóa JavaScript và các tính năng khác theo mặc định). Đôi khi tôi thậm chí còn bị chặn khỏi một số trang web khi cố gắng truy cập lần đầu tiên, vì chúng gắn cờ tôi là robot, điều này trở nên rất khó chịu.
Thông báo chặn truy cập từ socradar.io khi sử dụng trình duyệt Tor, cho thấy một số website hạn chế kết nối từ mạng ẩn danh.
Cuối cùng, việc sử dụng Tor Browser làm trình duyệt chính trong một tuần là một trải nghiệm mở mang tầm mắt, đặc biệt là về mức độ theo dõi tràn lan trong bối cảnh web hiện tại. Tuy nhiên, dù Tor mang lại cảm giác ẩn danh cao hơn và kiểm soát các trình theo dõi trực tuyến tốt hơn, nó cũng đi kèm với những đánh đổi. Tôi sẽ không sử dụng Tor làm trình duyệt chính cho bất kỳ mục đích nào, nhưng tôi sẽ giữ nó làm lựa chọn dự phòng cho những phiên duyệt web cần sự riêng tư tuyệt đối.
Bạn có từng sử dụng Tor Browser không? Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn với thuthuatmeohay.com nhé!
