Windows 10 đang dần đi đến giai đoạn cuối cùng của vòng đời, và cũng cùng lúc đó, hành trình của tôi với hệ điều hành này sắp kết thúc. Khi Microsoft chuẩn bị ngừng hỗ trợ, tôi cũng sẵn sàng bước đi một con đường mới. Với tư cách là một chuyên gia công nghệ, việc nắm bắt những thay đổi và tìm kiếm giải pháp tối ưu luôn là ưu tiên hàng đầu, đặc biệt khi sự ổn định, bảo mật và hiệu năng của hệ điều hành đóng vai trò cốt lõi trong công việc và trải nghiệm cá nhân. Bài viết này sẽ chia sẻ chi tiết những lý do đằng sau quyết định của tôi và giới thiệu một lựa chọn thay thế mà tôi tin rằng vượt trội hơn hẳn.
Lý Do Tôi Không Thể Tiếp Tục Với Windows 10
Không phải Windows 10 sẽ đột ngột ngừng hoạt động sau ngày 14 tháng 10 năm 2025 – thời điểm chính thức ngừng hỗ trợ cho hệ điều hành này. Tuy nhiên, việc Microsoft ngừng hỗ trợ đồng nghĩa với việc sẽ không còn bất kỳ bản cập nhật nào nữa. Dù bạn vẫn có thể tiếp tục sử dụng máy tính cá nhân của mình bình thường, nhưng nếu bạn có ý định duyệt web hoặc sử dụng các ứng dụng của Microsoft, bạn sẽ bắt đầu gặp phải nhiều rào cản và rủi ro đáng kể.
Ngừng Hỗ Trợ Chính Thức: Mối Đe Dọa Bảo Mật Tiềm Ẩn
Sau ngày ngừng hỗ trợ, hệ thống của bạn sẽ không còn nhận được các bản vá bảo mật quan trọng. Điều này khiến máy tính của bạn trở thành mục tiêu dễ dàng hơn cho các phần mềm độc hại, virus và các cuộc tấn công mạng. Mặc dù Microsoft đã kéo dài hỗ trợ cho các ứng dụng Office 365 trên Windows 10 đến ngày 10 tháng 10 năm 2028, nhưng điều đáng chú ý là bạn sẽ chỉ nhận được các bản cập nhật bảo mật. Trong khi mọi người khác đang làm việc hiệu quả với các tính năng AI và năng suất mới nhất, bạn sẽ bị mắc kẹt lại trong quá khứ, bỏ lỡ những cải tiến quan trọng.
Hạn Chế Của Ứng Dụng Và Hiệu Năng Giảm Sút
Khi ngày càng nhiều chương trình được tối ưu hóa cho Windows 11, bạn sẽ thấy hiệu suất trên Windows 10 giảm sút rõ rệt. Một số chương trình thậm chí sẽ ngừng hỗ trợ hoàn toàn cho Windows 10, đặc biệt là các driver phần cứng. Điều này đặc biệt quan trọng đối với tôi, vì chơi game là một trong những lý do chính mà tôi sử dụng Windows, và tôi không thể chấp nhận tình trạng đó.
Chi Phí Hỗ Trợ Bên Thứ Ba Không Hợp Lý
Nếu bạn điều hành một doanh nghiệp phụ thuộc vào Windows 10 hoặc cần hệ điều hành này cho một yêu cầu cụ thể, việc tìm kiếm các tùy chọn hỗ trợ bên thứ ba có thể là cần thiết. Tuy nhiên, đối với người dùng cá nhân như tôi, việc phải trả tiền đăng ký chỉ để tiếp tục sử dụng một hệ điều hành mà tôi đã mua bản quyền là điều không có ý nghĩa, đặc biệt khi có nhiều lựa chọn thay thế tốt hơn và hiệu quả hơn.
Laptop chạy Windows 10 cùng đĩa cài đặt và USB – biểu tượng của việc sắp hết hỗ trợ và cần nâng cấp hệ điều hành.
Windows 11 Không Phải Là Một Lựa Chọn Khả Thi
Nếu bạn vẫn đang sử dụng Windows 10, có lẽ đã đến lúc nâng cấp lên Windows 11. Tuy nhiên, đối với tôi, đó không phải là một lựa chọn thực sự.
Giao Diện Rối Rắm và Gánh Nặng Bloatware, AI
Microsoft đã đầu tư một lượng lớn công sức vào việc cải thiện Windows 11 kể từ khi ra mắt, nhưng đối với tôi, nó vẫn là một mớ hỗn độn tràn ngập các tính năng AI không cần thiết. Có quá nhiều dịch vụ, chương trình, bloatware và tính năng AI rải rác khắp giao diện. Những yếu tố này không chỉ khiến việc tiếp cận các tính năng bạn thực sự cần trở nên khó khăn hơn, mà còn tiêu tốn tài nguyên phần cứng không cần thiết, lẽ ra có thể được sử dụng để cải thiện hiệu suất và mang lại trải nghiệm người dùng nhanh nhạy hơn. Việc tôi phải tải xuống và chạy một chương trình “debloater” ngay trên một bản cài đặt Windows 11 mới chỉ để làm cho nó “dễ sử dụng” là một điều rất khó chịu.
Những Lo Ngại Về Quyền Riêng Tư
Quá trình cài đặt Windows 11 lần đầu tiên là một “bãi mìn” thực sự để tránh các hộp kiểm và thanh trượt được thiết lập để theo dõi càng nhiều hoạt động của bạn càng tốt. Điều này bắt đầu với việc yêu cầu một tài khoản Microsoft để hoàn tất cài đặt hệ điều hành. Trước đây, đã có một cách giải quyết cho phép bạn bỏ qua việc đăng nhập bằng tài khoản Microsoft khi thiết lập Windows lần đầu tiên, nhưng nó đã bị loại bỏ. Sự khăng khăng của Microsoft trong việc tích hợp AI vào mọi ngóc ngách của Windows cũng là một vấn đề đau đầu. Ngay cả Notepad giờ đây cũng có các công cụ AI được tích hợp – một công cụ vốn được cho là tiện ích cơ bản nhất của Windows. Rồi còn có cơn ác mộng về quyền riêng tư mang tên Windows Recall. Mặc dù đã có những cập nhật và Microsoft khuyến khích người dùng thử lại Recall, nhưng tôi không thể tin tưởng nó; tôi không muốn hệ điều hành của mình chụp ảnh màn hình những gì tôi làm trên máy tính.
Máy tính đang chạy hệ điều hành Windows với giao diện desktop – minh họa cho những vấn đề về quyền riêng tư và trải nghiệm người dùng trên Windows 11.
Vấn Đề Với Modern Standby và Trải Nghiệm Chưa Hoàn Thiện
Một vấn đề lớn khác mà tôi không thể bỏ qua là Windows Modern Standby; việc Microsoft không thể tìm ra cách đưa một chiếc laptop vào chế độ ngủ đúng cách là điều vượt quá sức tưởng tượng của tôi. Tôi sử dụng laptop khi di chuyển có lẽ còn nhiều hơn cả điện thoại của mình, và tôi liên tục tự hỏi tại sao laptop của tôi không thể duy trì 100% pin mà tôi đã sạc trước khi ra khỏi nhà, cho đến khi tôi đến đích. Một chút hao hụt pin là chấp nhận được, nhưng laptop của tôi không nên mất 50% pin chỉ khi nằm trong ba lô. Rõ ràng là Windows 11 vẫn giống như một dự án đang trong quá trình phát triển. Sự tiến hóa và phát triển liên tục này thậm chí có thể là điều Microsoft đã hướng tới ngay từ đầu. Tôi sẽ không gọi đó là một cách tiếp cận sai, nhưng chắc chắn nó không dành cho tôi.
Tại Sao Linux Là Lựa Chọn Hoàn Hảo?
Khi Windows 11 không còn là một lựa chọn, Linux là lựa chọn duy nhất và khả thi đối với tôi. Mặc dù Mac cũng tồn tại, nhưng tôi đã sử dụng Linux song song với Windows cho các mục đích phát triển phần mềm của mình, và nó phù hợp với nhu cầu của tôi hơn.
Ưu Điểm Nổi Bật Của Linux So Với Windows
Linux sở hữu nhiều tính năng vượt trội mà Windows nên học hỏi. Tôi đang nói đến khả năng tùy biến desktop tốt hơn, hệ thống ảnh chụp nhanh (system snapshots) mạnh mẽ, quản lý phần mềm và driver ưu việt hơn, và tất nhiên, khả năng kiểm soát hoàn toàn quyền riêng tư và bảo mật của bạn. Linux cũng nhẹ hơn nhiều so với Windows, vì vậy nếu bạn đang định vứt bỏ chiếc PC cũ chạy Windows 10, đây là lúc để chuyển đổi. Với hiệu năng cao hơn, bảo mật chặt chẽ và khả năng tùy biến sâu, Linux mang lại trải nghiệm ổn định và đáng tin cậy.
Thách Thức và Tiềm Năng Phát Triển
Nhược điểm duy nhất khi chuyển hoàn toàn sang Linux là nhiều chương trình bạn sử dụng hàng ngày có thể không có phiên bản gốc (native) cho Linux. Bạn có thể sử dụng các trình giả lập như Wine để giải quyết vấn đề ở một mức độ nào đó, và có rất nhiều lựa chọn thay thế miễn phí hoặc mã nguồn mở có thể còn tốt hơn các chương trình Windows mà bạn đã quen thuộc. Trong mọi trường hợp, sự hỗ trợ dành cho Linux đang ngày càng tăng lên, có nghĩa là ngày càng nhiều nhà phát triển đang phát triển các ứng dụng native cho hệ điều hành này. Với những lợi ích về hiệu suất, quyền riêng tư và chi phí, Linux là một lựa chọn thay thế vững chắc cho Windows, đặc biệt nếu bạn không muốn bị buộc phải nâng cấp lên Windows 11.
Việc tìm kiếm một hệ điều hành phù hợp không chỉ là vấn đề về tính năng mà còn là sự phù hợp với triết lý sử dụng và ưu tiên cá nhân. Đối với tôi, sau khi cân nhắc kỹ lưỡng về tương lai của Windows 10 và những vấn đề tồn tại trên Windows 11, Linux đã trở thành câu trả lời cuối cùng. Với khả năng kiểm soát tối đa, hiệu suất vượt trội và sự cam kết về quyền riêng tư, Linux không chỉ là một giải pháp thay thế mà còn là một bước tiến hướng tới một trải nghiệm điện toán tự do và hiệu quả hơn. Hãy chia sẻ trải nghiệm hoặc suy nghĩ của bạn về việc chuyển đổi hệ điều hành trong phần bình luận bên dưới!
